چاپگر بریل:Braille Embosser یا چاپگر بریل

چاپگر بریل:

شاید تا چندی پیش، یکی از رایج ترین ابزارها برای تکثیر و چاپ نسخه های متعدد به خط بریل، استفاده از ورق های پلاستیکی تحت نام ترموفورم (Thermoform) بود که در این روش، یک نسخه از متن مورد نظر به خط بریل تهیه می شد و با استفاده از حرارت، این متن بر روی این ورق های پلاستیکی کپی می شد ولی اکنون در بسیاری از کشورها این روش جای خود را به چاپگرهای نوین بریل داده است.

این ابزار که در اصطلاح انگلیسی Embosser نامیده می شود، برای تبدیل فایل های متنی و یا انواع تصاویر و گرافیک ها به خط بریل ساخته شده است.

کلمه ی Embosser به معنای برجسته کننده است که به برجسته شدن کاغذ در اثر چاپ متون بریل بر روی آن اشاره دارد.

نحوه ی کار این دستگاه بدین شکل است که کاربر فایل مورد نظر خود را با نرم افزاری که معمولاً همراه با خود چاپگر ارائه می شود به بریل تبدیل می کند و سپس می تواند متن تبدیل شده را با چاپگر بریل به صورت بریل چاپ کند. کاغذهایی که برای چاپ متون بخه ط بریل بکار می رود، معمولاً از کاغذهای معمولی کلفت تر بوده و در نتیجه گران تر می باشد.

کاغذهای ضخیم تر باعث می شود که متون بریل مدت بیشتری خوانا باقی بماند. با این حال برخی از چاپگرهای بریل قابلیت چاپ بر روی کاغذهای معمولی را نیز دارند.

این چاپگرها در سرعت و اندازه و نیز قیمت باهم تفاوت بسیاری دارند که نیازهای گسترده ی کاربران را برآورده می کند.

در حال حاضر، قیمت چاپگرهای بریل تقریباً بین 2000 دلار تا 80000 دلار نوسان دارد و سریعترین چاپگر بریل 77000 هزار دلار است که ساخت کشور بلژیک است و نام آن (NV Interpoint 55) می باشد که نخستین بار در سال 1991 تولید شد.

این چاپگر قادر است در هر ثانیه 800 حرف بریل را چاپ کند.

با توجه به سر و صدای بیشتر این چاپگرها نسبت به چاپگرهای معمولی و ایجاد لرزش که می تواند به قطعات حساس کامپیوتر آسیب برساند، از میز جداگانه ای برای چاپگر استفاده می شود و معمولاً آنها را در محفظه های آکوستیک خاصی قرار می دهند که تا حدود زیادی از صدای آن در هنگام کار می کاهد.

چندین شرکت در سطح جهان تولید چاپگرهای بریل را انجام می دهند که در اینجا برای آشنایی شما به اختصار به آنها می پردازیم:

Index Braille:

http://www.indexbraille.com/

این کمپانی سال هاست که در تولید چاپگرهای بریل و نرم افزارهای تبدیل متون و تصاویر به خط بریل تجربه دارد.

شناخته شده ترین نرم افزار این شرکت WinBraille نام دارد که برای ویندوز تولید شده است. این نرم افزار قادر است فرمت های مختلفی از جمله TXT, RTF, HTML, PDF, DOC و DOCX را به بریل تبدیل کند.

این نرم افزار در حال حاضر 32 زبان را به بریل تبدیل می کند و این زبان ها رو به گسترش است. علاوه بر این این نرم افزار تنظیمات خاصی برای تبدیل فورمولهای ریاضی به بریل دارد.

نرم افزار فوق، قابلیت تبدیل متون دوزبانه به بریل را نیز دارد و ضمناً می تواند فایل هایی را که هر زبان را به بریل تبدیل می کنند ویرایش کند تا میزان غلط های احتمالی در هنگام تبدیل متون به بریل کاهش یابد.

این نرم افزار تمام مدل های چاپگر را که شرکت ایندکس بریل تولید کرده پشتیبانی می کند. در حال حاضر این آخرین نسخه ی این نرم افزار نسخه ی 5 می باشد که بر روی ویندوز XP و Vista قابل نصب است.

شرکت چاپگرهای زیر را تولید کرده:

Basic D-Basic S:

این دو چاپگر از کوچکترین و ارزانترین چاپگرهای بریل هستند که مدل D فقط قادر است بر روی یک طرف کاغذ چاپ کند ولی مدل S از هر دو روی کاغذ استفاده می کند.

Everest:

این چاپگر سرعت بیشتری نسبت به مدل های بالا دارد و می تواند در هر دو طرف کاغذ چاپ کند.

4X4 PRO:

این مدل سرعت بالایی دارد و برای کارهای عمده مثلاً چاپ کتب و مجلات به کار می رود.

4Waves PRO:

این چاپگر از امکانات بالایی برخوردار است و می تواند به طور همزمان از چند بخش برای چاپ استفاده کند. در نتیجه، از کار افتادن یکی از بخشهای چاپگر تا زمانی که دست کم یکی از بخشها در حال چاپ باشد، مانع توقف عمل چاپ نمی شود و بخش از کار افتاده را می توان در زمان انجام عمل چاپ تعمیر کرد و به سیستم باز گرداند.

Enabling Technologies:

http://www.brailler.com/

این شرکت آمریکایی در فلوریدا قرار دارد و در سال 1986 تأسیس شده است.

چاپگرهای این شرکت نیز در انواع مختلف و برای چاپ در یک رو یا هر دو روی صفحه طراحی شده اند.

مدلهای زیر برای چاپ در یک روی صفحه ساخته شده است:

Romeo 25, Romeo Pro 50 و Romeo Classic

ولی مدلهای زیر برای چاپ در هر دو طرف کاغذ طراحی شده است.

ET, all, Juliets, BookMaker, Braille Express, Marathon و BraillePlace.

ViewPlus:

http://www.viewplus.com/

این شرکت چاپگرهای خود را همراه با نرم افزار تایگر (Tiger) ارائه می دهد که به عنوان درایور چاپگر و مبدل فایل های مختلف به خط بریل محسوب می شود.

از دیگر مدل های چاپگر این شرکت می توان مدل های زیر را نام برد:

Tiger Elite 200: 221201, Tiger Elite 150: 161201, Tiger Premier 100: 101201 و Tiger Premier 80: 081201

Duxbury Systems:

http://www.duxburysystems.com/

این شرکت تولید کننده ی نرم افزار Duxbury Braille Translator) DBT) است.

آخرین نسخه ی این نرم افزار 10.4 است که در ماه ژون 2009 ارائه شد.

شاید سه ویژگی مهم این نرم افزار را به توان این چنین نام برد:

پشتیبانی از خط موسیقی بریل یا نت نویسی، نصب بر روی ویندوز 98 به بعد و پشتیبانی از بسیاری از زبانهای دنیا.

درشتنما یا بزرگنمایی متن (Screen Magnifier)

درشتنما یا بزرگنمای متن چیست؟

این گروه، شامل آن دسته از نرم افزارها می باشد که قادر است متن نمایش داده شده بر روی صفحه ی نمایش را برای کاربر بزرگ کند. این نرم افزارها قادرند متون را تا 16 برابر بزرگتر کنند.

علاوه بر این، این نرم افزارها کارهای دیگری نیز انجام می دهند.

مثلاً با تغییر دادن شکل کرسر ماوس و یا وارونه کردن رنگ متن و نمایش آن به شکل سیاه و سفید، کاربران کم بینا را برای تشخیص بهتر متون یاری می دهند.

این نرم افزارها برای کسانی که بر اثر کهولت سن دچار کم بینایی شده اند و یا کسانی که دچار ضعف دید هستند مناسب اند.

برخی از این نرم افزارها حتی قادرند آن بخش از متن را که کاربر روی مانیتور مشخص کرده برای او بخوانند.

با توجه به اینکه این نرم افزارها در اثر بزرگنمایی متن به حجم بیشتری از فضای صفحه ی نمایشگر نیاز دارند، عموماً آن بخش از متن را بزرگ می کنند که کرسر روی آن قرار دارد.

برخی از سیستم عامل ها در خود دارای چنین نرم افزارهایی هستند. مثلاً، سیستم عامل ویندوز از ویندوز 98 به بعد دارای چنین نرم افزارهایی می باشد که تنظیم های مربوط به آن در

Start/Programs/Accessories/Accessibility/Magnifier
موجود است.

علاوه بر ویندوز، سیستم عامل لینوکس و مکنتاش نیز دارای چنین نرم افزارهایی می باشند.

در بسیاری از نسخه های لینوکس، نرم افزاری تحت نام Compiz-Fusion این وظیفه را انجام می دهد.

اما به جز موارد فوق، نرم افزارهای دیگری نیز که بسیار حرفه ای بوده و جدا از سیستم عامل طراحی شده نیز موجود است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

Lunar:

این نرم افزار ساخت شرکت دلفین است. این شرکت در نسخه ی Lunar+ قابلیت خواندن متن را هم به نرم افزار اضافه کرده است.

در حوزه ی صفحه خوان ها و نرم افزارهای بزرگنما این شرکت نرم افزار Supernova را تولید کرده که ترکیب کامل یک نرم افزار بزرگنمای متن و متن خوان یا صفحه خوان است. در واقع این نرم افزار تمام قابلیت های Lunar+ و Hal که یک صفحه خوان می باشد را دارا می باشد.

شرکت دلفین (Dolphin Computer Access) در سال 1986 در بریتانیا تأسیس شد و اکنون دارای نمایندگی هایی در سوئد و آمریکا نیز می باشد.

Magic:

شاید یکی از بهترین و پرطرفدارترین نرم افزارهای بزرگنمای متن در دنیا باشد که ساخت شرکت Freedom Scientific می باشد.

این نرم افزار برای ویندوز XP تا 7 طراحی شده و در آخرین نسخه ی خود قابلیت خواندن متون را نیز داراست. این نرم افزار متن تا 36 برابر را دارد و با تنظیم درجه ی شفافیت متن و شکل اشاره گر ماوس و بسیاری از قابلیتهای دیگر، نرم افزاری ایده آل برای کاربران کمبینا در سراسر دنیا می باشد.

Zoom Text:

http://www.aisquared.com/

این نرم افزار ساخت شرکت AI Squared می باشد و نسخه ای از آن نیز به عنوان نسخه ی قابل حمل ساخته شده است.

این نسخه ی ویژه روی یک USB Drive قابل نصب است تا کاربر در هر جا که لازم است، از قابلیت های آن استفاده کند.

از نکات جالب این نرم افزار، قابلیت اتصال همزمان به دو مانیتور است که بدین ترتیب کاربر می تواند بخش بیشتری از صفحه ی نمایش را در آن واحد بزرگ کند.

نابینایان و فنآوری OCR

پس از بحث نسبتاً مفصلی که در مورد TTS داشتیم، اکنون نوبت آن است که به بحث پیرامون یکی دیگر از جنبه های تکنولوژی که به کمک نابینایان آمده است بپردازیم.

این مورد، Optical Character Recognition) OCR) نام دارد.
در توضیح باید گفت که این نرم افزار قابلیت اسکن متون چاپی و تبدیل آنها به متن را فراهم می کند.

بدین ترتیب، فرد نابینا می تواند با اسکن کردن کتب، مجلات، فرمهای مختلف و غیره آنها را به متن تبدیل کرده و مستقلاً به مطالعه ی آنها بپردازد.

با توجه به اینکه این نرم افزارها کاربرد زیادی نیز برای افراد بینا دارد، شرکتهای گوناگونی به تولید آن پرداخته اند.

در واقع افراد بینا نیز با تبدیل متون کتب و پرونده های اداری و عدم تایپ متون با دست، می توانند به نحو شایانی در وقت و انرژی خود صرفه جویی نمایند.

اهمیت این نرم افزار برای افراد نابینا آنجا روشن می شود که توجه داشته باشیم که با اسکن کتب و تبدیل آنها به متن، می توان تعداد بسیاری از کتب را بر روی یک CD یا DVD ذخیره کرد.

بسیاری از نابینایان نیز این کتب الکترونیک را روی کتابخوان ها Book Readers ذخیره نموده و به مطالعه ی آنها می پردازند.

این فنآوری، تا حد زیادی افراد نابینا را از ضبط کتب بر روی نوار کاست وCD بی نیاز می کند.

در عین حال اگر به حجم بالای فایلهای صوتی و امکانات گران قیمتی که برای تولید این فایلها با کیفیت بالا مورد نیاز است توجه داشته باشیم، ارزش نرم افزارهای OCR برای افراد نابینا دو چندان می شود.

در اینجا به بررسی برخی از اینگونه نرم افزارها می پردازیم:

OmniPage:

این نرم افزار که یکی از بهترین نرم افزارهای OCR در جهان است، توسط شرکت

Nuance   تولید شده است.
آخرین نسخه ی این نرم افزار در زمان حال نسخه ی 17 می باشد.

این نسخه قابلیت تبدیل مستقیم متن اسکن شده به فایلهای رایج مانند PDF, HTML, RTF, DOC, TXT و حتی فرمت خاص Word 2007 یعنی DOCX را دارد. علاوه بر این، این نرم افزار می تواند متن اسکن شده را با TTS هایی که در خود نرم افزار OmniPage تعبیه شده برای کاربر به خواند.

یکی از مزایای این نرم افزار، وفاداری متن اسکن شده در شکل ظاهر و قالب متن Text Format و فونت به برگه هایی است که اسکن می شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر به آدرس

http://www.nuance.com/imaging/products/omnipage.asp
مراجعه فرمایید.

ABBYY FineReader:

این نرم افزار نیز دارای مشخصاتی شبیه OmniPage می باشد ولی قابلیت خواندن متون با TTS را ندارد و حتماً باید از نرم افزار دیگری مثلاً JAWS بعنوان یک صفحه خوان برای خواندن متون اسکن شده توسط این نرم افزار استفاده کرد.

ولی مزیت این نرم افزار نسبت به OmniPage قابل دسترس بودن آن برای کاربران نابینا می باشد و کار با آن نسبت به OmniPage ساده تر است.

این نرم افزار قابلیت اسکن متون به بیش از 180 زبان را دارد و برای برخی از این زبانها دارای فرهنگ لغت (Dictionary) می باشد که ضریب خطا در تشخیص متون توسط نرم افزار را کاهش می دهد.

هر دو نرم افزار فوق، در نسخه هایی برای Windows و Macintosh تولید شده اند.

برای کسب اطعالات بیشتر به آدرس

زیر

سر بزنید.

Readiris:

شاید منحصر به فردترین ویژگی این نرم افزار قابلیت اسکن کردن متونی است که به زبانهای عربی و فارسی می باشد.
با این حال، دقت این نرم افزار و بطور کلی تمام نرم افزارهایی که متون فارسی را اسکن می کنند، در حال حاضر چندان مطلوب نیست که این امر، به دلیل شکل خاص حروف و نقطه دار بودن حروف در زبان فارسی و استفاده از فونت های مختلف می باشد.

این نرم افزار OCR، در آخرین نسخه ی خود (Version 12) می تواند متون مختلف را در 120 زبان تشخیص دهد.
سازندگان این نرم افزار برای تنوع بخشیدن به آن، نسخه های مختلفی را از آن ارائه کرده اند. مثلاً، نسخه ای که قابلیت اسکن متون به زبان های آسیای شرقی را دارد و یا نسخه ای که متون را در زبان های خاورمیانه اسکن می کند.

نسخه ای از این نرم افزار برای کار روی سیستم عامل Macintosh نیز عرضه شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر به این آدرس مراجعه فرمایید:

وب سایت نرم افزار Readiris

اما کار با این نرم افزارها و دشواری هایی که در جهت میزان دقت این نرم افزارها ممکن است برای افراد نابینا مشکل ساز شود، برخی از شرکتها را به فکر ابتکار دیگری انداخته است.

این شرکتها با استفاده از OCR های رایج کوشیده اند نرم افزارهایی را طراحی کنند که کنترل OCR توسط فرد نابینا را بسیار بیشتر کند.

بدین منظور، نرم افزارهایی طراحی شده که در هنگام اسکن کردن کتب و دیگر اسناد، میزان پیشرفت کار، جهت قرار گرفتن متون کاغذهای روی اسکنر، به روز خطاها، و بسیاری از موارد دیگر را برای کاربر نابینا بیان می کند و حتی پس از انجام اسکن و ویرایش های لازم می تواند متن را به طور مستقیم و بدون نیاز به نرم افزارهای دیگر به فایل های صوتی (Audio) تبدیل کند.

در حال حاضر، 2 نمونه ی مشهور از اینگونه نرم افزارها موجود است:

Kurzweil:

این نرم افزار علاوه بر موارد فوق، قابلیت ارسال فکس، دسترسی به کتابخانه های الکترونیک، دسترسی به دایرة المعارف های گوناگون، چندین فرهنگ لغت دو زبانه (Bilingual Dictionaries) و غیره را دارا می باشد.

در حال حاضر این نرم افزار از دو OCR یعنی OmniPage و Fine Reader در آخرین نسخه ی خود یعنی Kurzweil1000 Version 12 استفاده می کند.

نسخه ای از این نرم افزار برای سیستم عامل Macintosh نیز ارائه شده است.

این نرم افزار در نسخه های 1000 و 3000 تولید شده و نسخه ی ویژه ی Macintosh از نوع Kurzweil3000 می باشد.

برای دانلود نسخه ی آزمایشی و اطلاعات بیشتر به آدرس زیر سر بزنید:

Kurzweil Educational Systems

نمونه ی دیگر این نرم افزارها Open Book نام دارد که توسط شرکت Freedom Scientific تولید شده است.

این نرم افزار که فقط بر روی Windows نصب می شود، در بسیاری از قابلیتها شبیه Kurzweil است و علاوه بر این کاربران کمبینا را نیز فراموش نکرده است.

این نرم افزار امکان دسترسی کاربران به کتابخانه های الکترونیک
 Bookshare.org
 Baen Free Library
 و Project Gutenberg را فراهم می کند و امکان استفاده از اسکنر به عنوان دستگاه فتوکوپی و چاپ آن توسط چاپگر را به کاربر نابینا می دهد.

ضمناً هر دو نرم افزار فوق، امکان چاپ بریل متون اسکن شده را با استفاده ازچاپگرهای بریل را دارند. در مورد چاپگرهای بریل در مقاله ی جداگانه ای توضیحات لازم داده خواهد شد.

برای اطلاعات بیشتر به وب سایت زیر مراجعه فرمایید:

وب سایت شرکت فریدم ساینتیفیک

آخرین نرم افزار OCR که در اینجا در مورد آن خواهیم گفت، KNFB Reader نام دارد.

این نرم افزار برای نصب بر روی گوشیهای موبایل که دارای سیستم عامل Symbian60 Version 9XX باشند و دوربین آنها دست کم 5 مگا پیکسل باشد طراحی شده است.

در حال حاضر این نرم افزار بر روی گوشیهای Nokia 6220, Nokia N82 و Nokia N86 نصب می شود.

این نرم افزار از لنز دوربین گوشی به عنوان اسکنر استفاده می کند و پس از تشخیص متن اسکن شده قابلیت خواندن متن با استفاده از TTS و ذخیره سازی متن در فرمت های مختلف را دارد.

نکته ی جالب این نرم افزار این است که کاربر را راهنمایی می کند تا گوشی را در بهترین فاصله از کاغذ نگه دارد و میزان متنی را که در زمان اسکن جا افتاده است به او اطلاع می دهد.

سیستم عاملهای دیگر و نابینایان

همانطور که می دانید، در کنار Windows که در میان سیستم عاملها (Operating Systems) بیشترین سهم از بازار را به خود اختصاص داده، سیستم عاملهای دیگری نیز وجود دارد که بر روی کامپیوتر شخصی
 (PC  (Personal Computer, موبایل و یا کامپیوترهای شرکت Apple و غیره نصب می شود.

اینگونه سیستم عاملها نیز امروزه برای افراد نابینا قابل دسترس شده است.

در اینجا قصد ما این است که به طور خلاصه پیرامون آنها نیز به بحث بپردازیم.

یک سیستم عامل که به خصوص در دهه ی اخیر سعی در رغابت با Windows را داشته، Linux نام دارد.

این سیستم عامل، یک سیستم Open Source اسد که در نتیجه نسخه های مختلفی از آن ارائه شده است.

برخی از این نسخه ها در درون سیستم عامل دارای صفحه خوان هستند و نیازی به خرید و نصب نرم افزاری جداگانه وجود ندارد.

نسخه ی Orhlux این سیستم عامل دارای صفحه خوان Emacspeak است که اکنون قادر به خواندن متون به زبان های انگلیسی، آلمانی، فرانسه، پرتغالی، اسپانیایی و روسی می باشد.

نکته ی جالب این سیستم عامل، امکان بهره گیری از آن بدون نیاز به نصب بر روی هارد دیسک است.

در واقع این نرم افزار بر روی  (RAM  (Random Access Memory  بارگذاری و اجرا می شود. این سیستم عامل بسیاری از قطعات سخت افزاری را به طور خودکار می شناسد و نیازی به نصب Driver های متعدد وجود ندارد.

یک نسخه ی دیگر از سیستم عامل Linux, Ubuntu نام دارد که از نرم افزار Orca به عنوان صفحه خوان استفاده می کند و دارای قابلیت بزرگنمایی متن نیز می باشد.

سیستم عامل Macintosh نیز که برای کامپیوترهای Apple طراحی شده دارای یک صفحه خوان در خود سیستم عامل است که Voice Over نام دارد.

در سالهای اخیر، تلاش گسترده ای برای قابل دسترس کردن سیستم عامل های جدید که به ویژه بر روی گوشی های  موبایل  نصب می شود صورت گرفته است.

در این میان، بیشترین تلاش بر روی سیستم های عامل Symbian 60, Symbian 80 و Windows Mobile انجام شده است.

شرکت Nuance با عرضه ی نرم افزار Talks گوشی های موبایل را که دارای سیستم عامل Symbian 60 و Symbian 80 هستند را برای افراد نابینا قابل دسترس کرده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر و دانلود این نرم افزار و آگاهی از گوشی هایی که این نرم افزار بر روی آنها قابل نصب است،   به آدرس http://www.nuance.com/talks/downloads.asp

مراجعه فرمایید.

این شرکت علاوه بر این نرم افزار، نرم افزار Zooms را هم تولید کرده که برای بزرگنمایی متون بر روی گوشی موبایل به کار می رود.

نسخه ی کاملی از هر دو نرم افزار که توسط این شرکت تحت عنوان Nuance Talks And Zooms تولید شده برای تمام افراد دارای اختلالات بینایی می تواند مفید واقع شود.

شرکت Code Factory نیز نرم افزار مشابهی تحت نام Mobile Speak تولید کرده که بر روی Symbian 60 قابل نصب است و همچنین نرم افزار Mobile Magnifier نیز ساخت این شرکت است که برای بزرگنمایی متن روی گوشی موبایل به کار می رود.

البته محصولات این شرکت چندان در ایران شناخته شده نیست و افراد نابینا از محصولات شرکت Nuance استفاده می کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد Mobile Speak و Mobile Magnifier

به وب سایت

شرکت Code Factory

مراجعه کنید.

بررسی نرم افزارهای صفحه خوان - بخش پایانی

در این بخش، به معرفی صفحه خوان ها ادامه می دهیم.

یکی دیگر از این نرم افزارها، System Access نام دارد که توسط شرکت Serotek

http://www.serotek.com/  تولید شده است.

مزیت قابل توجه این نرم افزار قیمت آن است که حدود 400 دلار است که تقریباً کمتر از نصف قیمت نرم افزارهای دیگر مانند JAWS و یا Window-Eyes است.

نکته ی جالب دیگر این است که شرکت Serotek با همکاری یک شرکت دیگر بنام   (Accessibility Is a Right Air Foundation)

نسخه ای از System Access را با نام System Access To Go طراحی کرده که کاربران علاقه مند می توانند با مراجعه به آدرس http://www.accessibilityisaright.org/

برای استفاده ی رایگان از این نرم افزار رایگان به مدت یک ماه ثبت نام کنند.

هر فرد با ایجاد یک account و دانلود کردن یک فایل و نصب آن بر روی کامپیوتر خود می تواند از این نرم افزار به شرط وصل بودن به اینترنت استفاده کند.

یکی دیگر از نرم افزارهای صفحه خوان Supernova نام دارد که توسط شرکت Dolphin Oceanic LTD تولید شده است.

ویژگی منحصر به فرد این نرم افزار، تلفیق صفحه خوان یا Screen Reader با Magnifier یا نرم افزار درشت نمایی متن است که بعداً در مورد آن توضیح خواهیم داد.

بنابر این، Supernova نه تنها برای افراد نابینا بلکه برای افراد کم بینا نیز کاربرد دارد.

در حال حاضر نسخه ی 11 این نرم افزار ارائه شده که با Windows 2000, XP و Vista سازگار است و تا حدودی باWindows 7 نیز کار می کند.

این نرم افزار از طیف گسترده ای از زبانها (تقریباً 20 زبان) پشتیبانی می کند.

برای دانلود و کسب اطلاعات بیشتر به آدرسهای

http://www.yourdolphin.com/

و یا

http://www.dolphinuk.co.uk/

مراجعه فرمایید.

این شرکت یک نسخه از نرم افزار خود تحت نام Hal را نیز ارایه کرده که فقط صفحه خوان است و فاقد قابلیت درشت نمایی (بزرگنمایی) متن می باشد.

اما آخرین نرم افزار صفحه خوان که در اینجا به بررسی آن می پردازیم، NVDA
Non Visual Desktop Access) نام دارد.

این نرم افزار یک نرم افزار رایگان است که از جمله نرم افزارهای Open Source نیز محسوب می شود.

یعنی کدهای زبان برنامه نویسی آن نیز در اختیار همه قرار گرفته تا با دانلود کردن و ایجاد تغییرات دلخواه در آن، احتمالاً به بهبود کیفیت نرم افزار کمک کنند.

این نرم افزار نیز با نسخ های Windows 2000 به بعد سازگار است.

NVDA با نسخه های 32 bit و   Windows 64 bit کار می کند.

این نرم افزار نیز دارای نسخه ی قابل حمل (Portable) می باشد که به راحتی امکان گویا کردن هر کامپیوتر را به کاربر نابینا بدون نصب نرم افزار و صرفاً با اجرای فایل اجرایی آن از روی یک Portable USB Device می دهد.

این نرم افزار از یک TTS رایگان نیز بهره می گیرد.

نام این TTS E Speak است که برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن می توانید به آدرس

http://espeak.sourceforge.net/

مراجعه فرمایید.

برای دانلود و کسب اطلاعات در مورد NVDA می توانید به وب سایت

نرم افزار NVDA

سر بزنید.

بررسی نرم افزارهای صفحه خوان - بخش دوم:

در این مطلب، قصد دارم به بررسی نرم افزارهای صفحه خوان دیگر بپردازم. هیچ صفحه خوانی در میان نابینایان ایرانی به اندازه ی JAWS شناخته نیست و این امر به دلیل قابلیتهای منحصر به فرد آن است. با این حال، در اینجا بطور مختصر از دیگر نرم افزارهایی که به عنوان (صفحه خوان Screen Reader) شناخته شده اند سخن می گوییم. ضمناً توجه داشته باشید که هر یک از شرکتهایی که نام برده شده یا می شود، نرم افزارها و سخت افزارهای دیگری نیز تولید می کنند که در جای خود به آنها نیز اشاره خواهیم کرد. نرم افزار صفحه خوان دیگری که در اینجا به آن می پردازیم، Window-Eyes نام دارد. این نرم افزار ساخت شرکت GW Micro می باشد. این کمپانی در سال 1990 بنا شد. Window-Eyes روی Windows 2000, XP, Vista و Windows 7 قابل نصب است. این نرم افزار روی نسخه های 32 bit و Windows 64 bit   قابل نصب است. شاید مهمترین شاخصه ی این نرم افزار، خواندن متن در هنگام حرکت ماوس روی متن یا Object های مختلف است. در حال حاضر جدیدترین نسخه ی قابل دانلود این نرم افزار نسخه ی 7.11 است. Window-Eyes به طور خودکار نرم افزار DecTalk Access32 به عنوان TTS یا مبدل متن به گفتار نصب می کند. نرم افزارهای صفحه خوان با این فرض که کاربر هیچ امکانی برای نصب نرم افزار بطور مستقل ندارد، امکان بهره گیری از گفتار در هنگام نصب را برای کاربر فراهم می کنند. این امکان هم با بهره گیری از صدای انسان و هم با صدای مصنوعی که ناشی از TTS است فراهم می شود. به این معنا که تا پیش نصب نرم افزار TTS کاربر با صداهای انسان که قبلاً ضبط شده راهنمایی می شود و این کمک تا زمانی که صفحه خوان یک نرم افزار TTS را نصب کند، ادامه می یابد. از امکاناتی که هم در JAWS و هم در Window-Eyes پیش بینی شده، امکان تطبیق نرم افزار برای موقعیتهای پیش بینی نشده است. یعنی، برخی از نرم افزارها بشکل خوبی توسط صفحه خوان پشتیبانی نمی شود. در چنین حالتی کاربر می تواند با تغییراتی نرم افزار صفحه خوان را با نرم افزارهایی که تحت پوشش آن نیستند، هماهنگ کند. انجام چنین کاری نیاز به بهره مندی از دانش برنامه نویسی (Programming) دارد. با توجه به اینکه بسیاری از کاربران کامپیوتر فاقد چنین دانشی هستند، بسیاری از اینگونه تغییرات روی اینترنت قرار گرفته که کاربران می توانند آنها را خریداری کرده و یا در بسیاری از موارد بطور رایگان دانلود کنند. در این مورد بعداً بیشتر توضیح خواهیم داد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دانلود نرم افزار Window-Eyes به آدرس زیر مراجعه کنید:
 http://www.gwmicro.com/

نرم افزارهای صفحه خوان-بخش اول:

اما به عنوان شروع کار به بحث در مورد صفحه خوان (Screen Reader) می پردازم.

این واژه به آن گروه از نرم افزارها اطلاق می شود که آنچه را که کاربر بینا روی صفحه ی نمایش می بیند، برای فرد نابینا می خواند.

بیشتر این نرم افزارها تجاری هستند و جزء نرم افزارهای گران قیمت محسوب می شوند.

مشهورترین نرم افزار در این میان،  Job Access With Speech) JAWS) می باشد که در دو نوع standard و professional ارائه می شود.

در حال حاضر، جدیدترین نسخه ی این نرم افزار نسخه ی 11 می باشد.

ضمناً شرکت تولید کننده ی این نرم افزار، نسخه ای را هم برای استفاده به شکل قابل حمل (portable) برای نصب بر روی flash یا zip drive طراحی کرده است.

شرکت طراح این نرم افزار Freedom Scientific

http://www.freedomscientific.com/

نام دارد.

این شرکت علاوه بر JAWS نرم افزارها و حتی سخت افزارهای دیگری را هم تولید می کند که در پستهای بعد به آنها خواهیم پرداخت.

این کمپانی نخستین نسخه ی JAWS را برای کار بر روی  Digital Operating System) DOS) ارائه داد و در سال 1995 نخستین نسخه را برای کار در محیط ویندوز (Windows 95) عرضه کرد.

در حال حاضر این نرم افزار در جدیدترین نسخه بر روی Windows 2000, Windows XP, Windows Vista و Windows 7 قابل نصب است.

آخرین نسخه ای که بر روی Windows 95, 98 و ME قابل نصب است، نسخه ی 6.02 می باشد.

از قابلیتهای جالب این نرم افزار حرکت دادن کرسر ماوس (Mouse Cursor) است. بدین ترتیب، کاربر نابینا می تواند حتی بسیاری از کارها را که افراد دیگر با ماوس انجام می دهند و با کیبورد قابل انجام نیست را هم انجام دهد.

نرم افزارهای صفحه خوان (Screen Reader) برای خواندن متن از نرم افزارهایی به نام
Text To Speech) TTS) استفاده می کنند که مبدل متن به گفتار است.

در هنگام نصب هر نرم افزار صفحه خوان، نرم افزار TTS هم به طور خودکار بر روی کامپیوتر کاربر نصب می شود.

شرکت Freedom Scientific در طراحی نرم افزار JAWS از یک TTS مشهور بنام Eloquence استفاده کرده است که ساخت شرکت Nuance

http://www.nuance.com/

است.

ولی این قابلیت را دارد که از دیگر نرم افزارهای TTS که تحت استاندارد SAPI4 یا SAPI5 کار می کنند نیز استفاده کند.

در مطلب بعد، این بحث را با اشاره به دیگر نرم افزارهای صفحه خوان ادامه خواهیم داد.

افتتاح بلاگ

در این وبلاگ، سعی من بر این است که به گردآوری منابع اطلاعاتی در زمینه های مرتبط با فنآوری ویژه ی نابینایان بپردازم.

در این فضای مجازی، علاوه بر افراد نابینا، مخاطب من دوستان بینا نیز هستند که شاید کمتر درباره ی نحوه ی کار افراد نابینا با کامپیوتر بدانند.

هدف من گردآوری مفیدترین وب سایت ها برای افراد نابینا و توضیح مختصر در مورد دامنه ی فعالیت آنها می باشد.

در راستای این هدف، بررسی نرم افزارهای صفحه خوان، (screen reader), اسکنرهای متنی (OCR), بازیهای آدیو (Audio Games) و نرم افزارهای قابل دسترس تنها بخش کوچکی از آن چیزی است که سعی دارم به بررسی آن بپردازم.

از آنجا که برخی از دوستان با زبان انگلیسی آشنایی چندانی ندارند، تصور بنده این است که چنین وبلاگی آن هم به زبان فارسی می تواند مفید واقع شود.

دست همکاری شما دوستان را به گرمی می فشارم و از دیدگاههای شما استقبال می کنم.

امید است که در کنار هم بتوانیم این بلاگ را هر روز غنی تر از پیش نماییم.

با تشکر، علی اصغر اسدی، تهران، ایران.