مشکل کپچا و راه حلی دیگر برای نابینایان

پس از چند ماه دوباره فرصتی دست داد تا به ارائه ی آخرین دستاوردهای تکنولوژی برای افراد نابینا بپردازم.

این بار باز هم به سراغ کپچا یا همان تصاویری می روم که فرد برای تکمیل یک فرم یا ثبتنام در یک وبلاگ/وبسایت باید به حل آن بپردازد، یعنی حروف و اعدادی را که در آن نوشته شده تشخیص داده و وارد فرم کند.

پیش از این به امکان حل این معضل از طریق فایرفاکس اشاره کردم اما در اینجا به راه حل دیگری که از طریق اینترنت اکسپلورر ممکن شده است می پردازم.

این راه حل از طریق وبسایتی است که در آن افراد داوطلب در نقاط سراسر جهان اوقات بی کاری خود را به افراد نابینا اختصاص می دهند تا این افراد هرجا با کپچا مواجه شدند بتوانند آنرا برای این وبسایت بفرستند و اپراتوری که در آن سوی دنیا این کپچا را دریافت می کند نتیجه ی آنرا برای فرد نابینا بفرستد.

برای ثبتنام در این پروژه و استفاده از امکان حل کپچاها به این آدرس مراجعه فرمایید:

وبسایت SOLONA.NET

پس از باز شدن این صفحه روی گزینه ی "Login to your Solona Account or register for new account”

کلیک کنید.

در این بخش، در صورتی که عضو هستید با نوشتن نام کاربری و رمز عبور خود "Username and Password” می توانید وارد سایت شده و از امکان حل کپچاها استفاده کنید.

در صورتی که عضو این سایت نیستید روی گزینه ی “Register” کلیک کرده و با پاسخ دادن به چند سؤال کوتاه شامل انتخاب Username, Password, Email Address و همچنین نام و نام خانوادگی به عضویت این سایت درآیید.

پس از تکمیل عضویت شما امکان خواهید داشت از سرویس حل کپچای این سایت استفاده کنید.

بدین منظور پس از ورود به سایت، در صورتی که در آن ساعت کسی آماده ی حل کپچا برای شما باشد، سرویس کپچا موجود خواهد بود و شما امکان انجام 5 کار را خواهید داشت. در غیر این صورت، فقط امکان انجام 4 گونه عملیات به شما داده خواهد شد و در بالای جعبه ی انتخاب “Combobox” نوشته ای خواهید دید که “Captcha Service Unavailable”.

در این Combobox شما امکان خروج از سیستم، دیدن اکانت خود و ... را خواهید داشت.

اما نحوه ی استفاده از سیستم بدین صورت است:

پس انتخاب سرویس مورد علاقه "که در اینجا ما فرض می کنیم که شما می خواهید کپچا را انتخاب کنید"، روی “Continue” کلیک کنید/کلید “Enter” را فشار دهید.

پس این مرحله، روی لینک "Submit a Captcha" کلیک کنید تا امکان ارسال کپچا برای حل و تحویل نتیجه به شما فراهم شود.

اما مهمترین کار برای شما انجام دقیق مراحل زیر است.

ابتدا در صفحه ای قرار بگیرید که کپچا در آن صفحه موجود است. سپس با قرار گرفتن در جایی از فرم که باید اعداد و حروف کپچا در آنجا نوشته شود، نرم افزار صفحه خوان خود مانند JAWS, Window-Eyes و NVDA را در حالت فرم مد قرار دهید؛ یعنی حالتی که امکان نوشتن اعداد و حروف در فرم را به شما می دهد.

سپس کلیدهای “Alt و Printscreen” را به طور همزمان فشار دهید. این کار امکان تصویری از صفحه ی جاری که در کامپیوتر شما باز است را می دهد و عکسی از آنرا در “Clipboard” ذخیره می کند.

سپس این تصویر را باید به صورت یک فایل با پسوند “PNG” درآورید.

انجام این کار بسیار ساده است.

کافیست به “Start Menu/All Programs/Accessories/Paint” وارد شوید و در صفحه ی باز شده ی برنامه ی “Paint” محتوای “Clipboard” را “Paste” کنید که در نتیجه عکسی از وبسایتی که کپچا در آنجا موجود است در برنامه بارگذاری خواهد شد.

با “Save” کردن این فایل با فرمت “PNG” می توانید به صفحه ی “Solona.net” برگردید و با “Browse” فایل ذخیره شده ی خود را پیدا کرده و سپس روی لینک “Submit” کلیک کنید تا پس از مدت کوتاهی این عکس برای فردی که آماده ی کمک به شماست ارسال شود. زمانی که فایل شما با موفقیت ارسال شد، کلیدی بر روی صفحه خواهید با نام "Refresh Results”

هر 5/6 ثانیه یک بار روی این دکمه کلیک کنید تا زمانی که نتیجه ی کپچای شما آماده شد، بتوانید آنرا کپی کنید.

نتیجه ی کپچا در کادر کوچکی بالای دکمه ی "Refresh Results” قرار می گیرد.

اگر مشکلی در حل این کپچا موجود باشد، اپراتور در این کادر کوچک به جای نتیجه ی کپچا متن کوتاهی را برای راهنمایی شما به زبان انگلیسی می نویسد.

تا زمانی که این کادر کوچک خالی باشد، نشاندهنده ی این امر است که کار کپچای شما انجام نشده است.

معمولاً در ساعاتی از روز این سرویس غیر فعال است که منظور این است که کسی در آن سوی دنیای مجازی حضور ندارد که برای حل کپچا به شما کمک کند.

یک نکته ی بسیار مهم:

برای حفاظت از اطلاعات شخصی مانند سن، کشور، ای میل و غیره توصیه می شود که در هر جا که با کپچا مواجه شدید، ابتدا به حل آن بپردازید و سپس دیگر اطلاعات خواسته شده را روی فرم وارد کنید.

دسترسپذیر بودن اینترنت یا Web Accessibility

پیش از این مقاله در مورد جدیترین مشکل نابینایان برای جستجو در اینترنت سخن گفتیم و در این مقاله این بحث را از زاویه ی دیگری پیگیری می کنیم.

یکی از مواردی که به خصوص در دهه ی اخیر به آن توجه می شود، امکان دسترسی همه به اینترنت است جدا از اینکه دارای اختلالات جسمی مختلف باشند یا نه.

از جمله با توجه به گسترش فنآوری صفحه خوانها و نرم افزارهای درشتنمایی متن، تلاش بسیاری شده که استانداردی وضع شود که بر مبنای آن وب سایتها طراحی شود و در نتیجه بیشترین هماهنگی را با اینگونه نرم افزارها داشته باشد.

بیشترین تلاش از سوی کنسرسیوم جهانی اینترنت W3C "World Wide Web” صورت گرفته که یک نهاد بین المللی برای تعریف استانداردهای اینترنت و صفحات وب است.

این کنسرسیوم در وب سایت خود بخشی را به Accessibility یا همان امکان دسترسی که منظور دسترسی افراد معلول به اینترنت است اختصاص داده که در آنجا همیشه جدیدترین پیشنهادها را برای قابل دسترس کردن وب سایتها به طراحان وب ارائه می دهد و در حال حاضر این دستور العملها به 40 زبان دنیا ترجمه شده که فارسی در بین این زبانها قرار ندارد.

مطالبی که در اینجا نقل می شود، ترجمه ی مستقیم از نسخه ی انگلیسی این دستور العمل است.

برای آگاهی بیشتر و مطالعه ی نسخه ی اصلی به زبان انگلیسی به


Accessibility Page Of W3C

مراجعه فرمایید.

مقدمه:

قابل دسترس بودن وب "Web Accessibility” چیست؟

این تعبیر به معنای آن است که معلولین بتوانند به اینترنت دسترسی داشته باشند و به تعبیر بهتر می توان گفت که این قابلیت عبارت است از توانایی معلولین برای گردش در اینترنت، درک آن و داشتن تعامل در اینترنت با دیگران و سهیم بودن در این دنیای مجازی.

این قابلیت افراد دیگری را نیز در بر می گیرد مانند سالمندان که ناتوانی آنان به دلیل کهولت می تواند منجر به بروز یک یا حتی چندین نوع معلولیت شود.

قابل دسترس بودن وب به همه ی معلولیتها که می تواند مانع دسترسی به اینترنت شود توجه دارد مانند معلولیتهای بینایی، شنوایی، گفتاری، حرکتی و ذهنی.

ملیونها نفر از معلولیت در رنجند و در حال حاضر موانعی برای دسترسی آنان به وب با توجه به محدودیتهای وب سایتها و نرم افزارهای مرورگر در اینترنت و نرم افزارهای طراح وب وجود دارد.

قابل دسترس بودن وب، برای گروههای دیگری نیز سودمند است مانند کسانی که دچار ناتوانی موقت شده اند مثلاً دچار شکستگی دست شده اند و یا آنانی که از سرعت پایینی در اینترنت برخوردارند.



اهمیت دسترسپذیر بودن اینترنت در چیست؟

کاربرد اینترنت در جوانب مختلف زندگی از جمله آموزش، اشتغال، خدمات دولتی، خدمات پزشکی، تجارت، سرگرمی و غیره رو به گسترش است.

در نتیجه برای ایجاد فرصتهای برابر در جهت دسترسی به اطلاعات، اینترنت باید قابل دسترس باشد.

یک اینترنت قابل دسترس امری ضروری برای شرکت مؤثر معلولین در فعالیتهای اجتماعی است.

اینترنت امکان جدیدی را فراهم کرده که افراد معلول از جمله نابینایان بتوانند به اطلاعات به راحتی دسترسی داشته باشند و مشکلات پیشین در مورد چاپ متون و دسترسی به رسانه ها را آسانتر می توان برطرف کرد.

در بسیاری از کشورهای صنعتی، قوانی جدید، نهادهای دولتی و غیر دولتی را موظف به رعایت این موارد در طراحی وب سایتهای خود می کند.

در طراحی وب سایتهای قابل دسترس، بیشترین نقش را طراحان وب داشته اند و دارند ولی نرم افزارهایی که بدین منظور به کار می رود نیز باید چنین امکانی را برای آنان فراهم کند.

دسترسپذیر کردن یک وب سایت می تواند امری ساده یا پیچیده باشد که این امر به عوامل مختلفی مانند نوع و محتوای سایت، حجم و پیچیدگی سایت، ابزارهای توسعه ی سایت و محیط آن.

از همان ابتدای ایجاد سایت یا طراحی مجدد آن در صورت وجود یک برنامه ی مدون می توان بسیاری از شاخصهای دسترسپذیر بودن سایت را در نظر گرفت و انجام داد.

قابل دسترس کردن سایتهایی که از ابتدا با کدهای استاندارد XHTML ایجاد نشده اند و یا دارای انواع خاصی از multimedia هستند، می تواند چالشی جدی محسوب شود.



ارزیابی میزان قابل دسترس بودن یک وب سایت:

در هنگام ایجاد یا طراحی مجدد یک سایت، بهتر می توان این عامل را در نظر گرفت و به حل مشکلات موجود از نظر عدم دسترسی به سایت توسط افراد معلول پرداخت.

تکنیکهای ساده ای نظیر تغییر برخی از تنظیمات مرورگر اینترنت می تواند نشان دهد که یک سایت دارای چنین استانداردی هست یا نه و در نتیجه از همان ابتدا به رفع موانع موجود پرداخت.

با این حال، ارزیابی کلی یک سایت از نظر دسترسپذیر بودن امری پیچیده است.

بدین منظور ابزارهایی موجود است ولی هیچ ابزاری کاراتر از ارزیابی انسانی یک وب سایت نخواهد بود.

برای دسترسپذیر بودن یک وب سایت بسیاری از اجزا باید با هم هماهنگ باشد. این اجزا عبارتند از:

-محتوا: موارد مختلف موجود در یک وب سایت شامل: اجزای طبیعی هر وب سایت یعنی متن، تصویر و صدا و نیز کدها و ابزارهایی که ساختار سایت و نحوه ی نمایش اسلایدها و غیره را تعیین می کند.

-مرورگرها و ابزارهای پخش فایلهای مولتی مدیا.

تکنولیژیهایی که برای کمک به افراد معلول به کار می رود مانند صفحه خوانها، ابزارهای بزرگنمایی یا اسکن کردن متن و کیبوردهای مخصوص برای افرادی که دارای مشکلاتی در دستان خود هستند.

-تجربه و دانش کاربران که دارای سطوح متفاوتی می باشد.

-مشورت با خود افراد معلول به ویژه آن افرادی که با وجود معلولیت توانایی کدنویسی برای ایجاد وب سایت را دارند.

-ابزارهای ایجاد سایت.

-ابزارهای ارزیابی یک وبسایت مانند ابزارهایی که برای سنجش کدهای HTML و یا CSS به کار می رود.

موارد فوق دارای وابستگی متقابل به یکدیگر هستند و باید با هم کار کنند که یک سایت دسترسپذیر شود.

زمانی که شاخصهای دسترسپذیر کردن در یکی از عوامل مربوطه به کار می رود، احتمال استفاده از آنها توسط عوامل دیگر نیز بالا می رود.

مثلاً وقتی مرورگرها و ابزارهای پخش مولتی مدیا در کنار تکنولوژیهای خاص معلولین و نرم افزارهای خاص این افراد از این موارد پیروی کنند، امکان اینکه کاربران معلول از این موارد آگاه شوند و آنها را به کار ببرند و نیز طراحان سایتها آن استانداردها را اعمال کنند بسیار بالا می رود.

همچنین اگر ابزارهای ایجاد وب سایت بتوانند به آسانی استانداردهای لازم برای دسترسپذیر کردن یک وب سایت را در اختیار معلولین بگذارند، احتمال اینکه طراحان وب سایتها از آنها برای جذب مخاطبین بیشتر استفاده کنند افزایش می یابد.

از سوی دیگر وقتی که یکی از موارد لازم برای دسترسپذیر کردن سایت ضعیف عمل کند، می تواند تأثیر مستقیمی بر عملکرد عوامل دیگر بگذارد.

مثلاً می تواند باعث عدم میل طراح برای دستپذیر کردن سایت شده یا نیازمند کار بیشتری از سوی کاربر معلول برای درک بهتر محتوای آن سایت باشد.

گاهی نیز ضعف در یکی از عوامل می تواند توسط عوامل دیگر جبران شود ولی این امکان نیز وجود دارد که موجب غیر قابل دسترس شدن یک سایت برای گروهی از معلولین شود.

مهمترین نکات در دسترسپذیر کردن یک وب سایت:

-استفاده از ویژگی Alt در کدنویسی سایت برای توضیح در مورد عکسها .

-استفاده از متن معنیدار برای هر لینک.

-بهره گیری از ساختاری منظم برای طراحی صفحات وب مانند استفاده از عنوان "Heading” و لیست و به کارگیری الگوهای استاندارد CSS.

-استفاده از عنوانهای کاملاً بامعنی در سایت.

-فراهم کردن حرکت خط به خط و آسان در جدولها.

برای کنترل کار خود و راهنمایی بیشتر در مورد این موارد و بسیاری از موارد دیگر به این لینک سر بزنید:


http://www.w3.org/TR/WCAG


در پایان بد نیست بدانید که برخی از وب سایتها برای سهولت کار افراد نابینا در طراحی سایت خود برخی از موارد را لحاظ کرده اند که بسیار جالب است:

-استفاده از لینکهایی برای جابجایی آسان در صفحه ی موجود.

-ایجاد لینکهایی برای آمدن به صفحه ی اصلی "Homepage” از هر یک از صفحات فرعی.

-امکان تنظیم اندازه ی فونت صفحات.

-امکان خواندن نسخه ی متنی از سایت با حذف تصاویر و عناصر دیگر.

-استفاده از کلیدهای میانبر “Shortcuts” برای دسترسی آسانتر برای نابینایان.

جدیترین مشکل نابینایان در اینترنت:

افراد نابینا ممکن است با توجه به سطح پیشرفتشان در زمینه ی جستجو در اینترنت، با مشکلات گوناگونی مواجه شوند.

اما شاید بتوان گفت که تنها مشکلی که برای همه ی آنان مشترک است، پاسخگویی به مشکل کپچا "Captcha Image” می باشد.

اما Captcha چیست؟

این واژه مخفف کلمات "Completely Automated Public Turing test to take Computers and Humans Apart” است که به معنای آزمونی است که برای جداسازی کاربران به عنوان انسان از کامپیوتر صورت می گیرد.

کپچا در واقع یک سپر امنیتی است که به سیستم های اینترنتی امکان می دهد از رخنه ی ماشین به سیستم خود جلوگیری کنند.

کپچا عبارت است از ترکیبی از حروف و اعداد که فقط برای انسان قابل تشخیص است و در نتیجه کامپیوتر نمی تواند از این سد عبور کند.

در نتیجه بسیاری از وب سایت ها به عنوان بخشی از سپر امنیتی خود، در مرحله ی ایجاد یک حساب کاربری "User Account” در وب سایت خود از کاربران می خواهند که حروف و اعدادی را که در تصویر یا کپچا می بینند، به دقت در فرم وارد کنند.

اما ضرورت ایجاد چنین حفاظی چیست؟

تصور کنید که سیستم هایی مانند Gmail, Yahoo, Hotmail Gawab و غیره که امکان ایجاد ایمیل را به طور رایگان به کاربران در سراسر جهان می دهند اگر یک فرد یا شرکت بخواهد به اندازه ی نامحدودی در این سیستم ها برای خود Email Account ایجاد کند، شاید در مدت کوتاهی کارایی سیستم خود را از دست بدهند.

اما ضرورت ایجاد تعداد زیادی ایمیل برای یک فرد یا شرکت چیست؟

برخی از افراد و شرکتها از سیستم ایمیل های رایگان برای تبلیغات خود و ارسال پست های تبلیغاتی استفاده می کنند.

بدیهی است که این احتمال که دریافت کنندگان ایمیل های ناخواسته به طور کلی دریافت ایمیل از اینگونه سرویس ها را مسدود کنند بسیار کم است چون افراد زیادی در سراسر جهان از این سیستم ها استفاده می کنند و مثلاً یک دانشگاه یا شرکت و حتی یک فرد حقوقی هیچگاه دریافت ایمیل از Hotmail, Gmail یا Yahoo را مسدود نمی کند چون در ارتباط خود با کاربران و علاقه مندان به سیستم خود دچار مشکل جدی خواهد شد.

بنابر این، شرکت های تبلیغاتی ممکن است یک آگهی را از صدها ایمیل به افراد مختلف ارسال کنند تا امکان دیده نشدن آگهی خود را کاهش دهند.

در واقع به علت وقتگیر بودن ایجاد یک ایمیل، این افراد یا شرکت ها ممکن است با نوشتن برنامه ای از کامپیوتر بخواهند که در مدت زمان کوتاهی با پاسخگویی به سؤالات مطرح شده در فرم تعداد زیادی ایمیل ایجاد کند.

اما بد نیست کمی در مورد تاریخچه ی واژه ی Captcha نیز توضیح دهیم. این کلمه نخستین بار در سال 2000 میلادی توسط برخی از محققان در دانشگاه Carnegie Mellon در شهر پترزبورگ که در جنوب غربی ایالت پنسیلوانیا در آمریکا قرار دارد به کار گرفته شد.

این واژه در اصل از کلمه ی Capture گرفته شده که به معنای دستگیر کردن، تسخیر کردن و گرفتن است و در آغاز این مقاله به معنای فعلی Captcha و اینکه مخفف چه کلماتی است نیز اشاره شد.

اما این تکنولوژی چه مشکلاتی برای افراد نابینا به وجود می آورد؟

از آنجا که این افراد نمی توانند این تصاویر را بخوانند و نرم افزارهای صفحه خوان نیز به هیچ وجه نمی توانند به آنان کمک کنند، این افراد در این مورد با مشکلات جدی مواجه می شوند و در نتیجه مجبورند که برای تکمیل این بخش از فرم های ایجاد ایمیل و یا اکانت در وب سایت هایی که از این تکنولوژی بهره می برند، از افراد بینا درخواست کمک کنند.

برای حل این مشکل برخی از سایت ها از Audio Captcha نیز در کنار کپچاهای تصویری نیز استفاده می کنند.

یعنی پخش صوتی حروف موجود در تصویر برای افراد نابینا یا هر کسی که قادر به دیدن صحیح این تصاویر نمی باشد.

اما برای جلوگیری از هرگونه تقلب، این فایلها عمداً با کیفیت بسیار پایینی پخش می شود که حتی افرادی که از شنوایی طبیعی برخوردارند گاهی باید بارها این فایل را بشنوند تا بتوانند کاملاً حروف و اعداد را تشخیص دهند.

در نتیجه برای افراد نابینا استفاده از این تکنیک نیز مشکل است و اگر فرد نابینایی علاوه بر مشکل بینایی دارای اختلالات شنوایی نیز باشد، استفاده از این کمک صوتی نیز برای او بی فایده خواهد بود.

راه دیگری که برخی از وب سایت ها برای جلوگیری از نفوذ سیستم های اوتوماتیک به سیستم خود به کار می برند، جایگزین کردن یک سؤال عمومی تصادفی به جای استفاده از Captcha است که:

مثلاً نوشتن جمع دو عدد یا بیان رنگ آسمان در روز آفتابی و غیره که به دلیل ضریب پایین امنیتی هنوز مورد استقبال بیشتر وب سایت ها قرار نگرفته است.

راه دیگری که برخی از وب سایت ها به کار برده اند، کنترل صحت اطلاعات کاربران در ایجاد فرم است که با استفاده از ارسال یک ایمیل به ایمیلی که او در فرم نوشته است صورت می گیرد که او با استفاده از یک لینک که در ایمیل موجود است، حساب کاربری خود را فعال می کند.

اما راه دیگری که برای چیره شدن افراد نابینا بر این معضل در پیش گرفته شده عبارت است از تحلیل تصویر به وسیله ی انسان یا ماشین برای افراد نابینا.

بدین صورت که فرد نابینا هرجا که نیاز به کمک دیگران برای تشخیص کپچا دارد، با متصل شدن به یک سیستم یا وب سایت، آن صفحه را مستقیماً برای تحلیل تصویری ارسال می کند و یک فرد داوطلب یا ماشین، حروف و اعداد کپچا را به او تحویل می دهد که غالباً این کار با باز گرداندن نتیجه ی تحلیل کپچا در Clipboard فرد متقاضی صورت می گیرد تا او بتواند به آسانی آنرا در محل مناسب در فرم خود کپی کند.

با اینکه این مورد یک راه حل بسیار خوب است ولی در بعضی موارد هنوز عمل نمی کند ولی در حال حاضر از میزان مشکلات افراد نابینا در برخورد با Captcha کاسته شده است.

یکی از بهترین مواردی که برای افراد نابینا در این مورد فعالیت خود را شروع کرده است Web Visum نام دارد که فقط با Mozilla Firefox کار می کند.

از آنجا که فایرفاکس یک نرم افزار رایگان است و کدهای آن برای دانلود در اختیار افراد برنامه نویس قرار دارد، ایجاد چنین پروژه ای برای فایرفاکس بسیار آسانتر است و ایجاد آن برای Internet Explorer که مرورگر شرکت مایکروسافت است که به طور اوتوماتیک در هنگام نصب ویندوز نصب می شود، مقرون به صرفه به نظر نمی رسد.

بنیانگذاران پروژه ی Web Visum استفاده از نسخه ی 3 به بعد فایرفاکس و به ویژه آخرین نسخه ی موجود را توصیه می کنند که با نرم افزار Web Visum به خوبی کار می کند.

در ضمن آخرین نسخه های صفحه خوان های موجود در بازار مانند Jaws, NVDA و Window-Eyes نیز به خوبی از فایرفاکس پشتیبانی می کنند.

برای دانلود مرورگر فایرفاکس به وب سایت رسمی این نرم افزار در اینجا مراجعه فرمایید.

در این آدرس همیشه می توانید آخرین نسخه ی فایرفاکس را دانلود کنید.

در حال حاضر آخرین نسخه ی فایرفاکس، نسخه ی 3.6 است.

اما نحوه ی استفاده از Web Visum چگونه است؟

در ابتدا فرد متقاضی باید در این جامعه ی مجازی عضو شود.

و سپس این نرم افزار را که بر روی فایرفاکس به صورت یک Plugin اضافه می شود دانلود کند و با ورود به سیستم و نوشتن کلمه ی عبور و نام کاربری خود در هر زمان که با استفاده از فایرفاکس به اینترنت متصل می شود، می تواند از امکانات این Plugin برای تشخیص Captcha استفاده کند.

برای جلوگیری از هرگونه تقلب، بنیانگذاران این پروژه از افراد می خواهند که به دوستان خود برای عضویت در این سیستم دعوتنامه ای را از طریق ایمیل ارسال کنند و یا اگر یک فرد نابینا دارای دوستی در این سیستم نیست که بتواند دعوتنامه ای دریافت کند، می تواند با پاسخ به چندین سؤال و ذکر دلیل عضویت خود در این پروژه و توضیحی کوتاه در مورد خود به عنوان یک فرد نابینا در این سیستم ثبت نام کند و پس از کنترل مخشصات برای جلوگیری از تقلب کامپیوتری و غیره، صاحبان سیستم Web Visum ایمیلی را برای او ارسال می کنند که در آن لینکی برای فعال کردن اکانت فرد متقاضی قرار دارد.

ضمناً تعداد کپچاهایی که هر فرد می تواند با استفاده از این سیستم در یک روز به حل مشکلات آن بپردازد، برای جلوگیری از ترافیک زیاد سیستم و یا کاهش احتمال تقلب محدود است.

برای کسب اطلاعات بیشتر، دانلود کردن این Plugin و عضویت به این وب سایت سر بزنید

در آخر باید اضافه کنیم که برای دانلود این Plugin حتماً باید با خود فایرفاکس وارد این سیستم شوید وگرنه لینکی برای دانلود این Plugin نخواهید دید.

آیا می دانید که Voice Recorder و Mp3 Player هم می تواند برای نابینایان گویا شود؟

از سال 2001 گروهی از افراد بینا و نابینا نرم افزاری با عنوان Rockbox را طراحی کردند که این امر را ممکن ساخته است.

این نرم افزار که نرم افزاری رایگان است، برای نصب بر روی تعدادی از Player ها طراحی شده است.

کار این نرم افزار به این صورت است که کاربر با توجه به سیستم عاملی که بر روی کامپیوتر شخصی خود نصب کرده است، باید یک نسخه ی مناسب را برای خود دانلود کند.

پس از دانلود کردن این نسخه که به شکل یک فایل زیپ است، می تواند آن را Extract کند و با کلیک بر روی فایل اجرایی به انجام مراحل نصب بپردازد.

در اولین گام، فرد باید از طریق USB  دستگاه را به کامپیوتر متصل کند. سپس با باز کردن فایلی که دانلود کرده، دستگاه خود را از میان لیست انتخاب کند و یا اجازه دهد که برنامه به طور خودکار آن را بیابد. سپس برنامه فایل های مورد نیاز را به طور خودکار بر روی Mp3 Player یا Voice Recorder کپی می کند. سپس کاربر باید دستگاه خود را مجدداً راه اندازی کند تا Rockbox شروع به کار کند و دستگاه او گویا شود.

در واقع این نرم افزار جایگزین سیستم عامل موجود بر روی Player می شود و تمام قابلیت های مورد نظر کاربران را مانند: رادیوی موج FM, ضبط صدا از طریق میکروفون، ضبط ایستگاه های رادیویی، پخش فرمت های مختلف فیلم و صدا و تنظیمات اصلی دستگاه را به راحتی در اختیار آنان قرار می دهد.

نرم افزار اجرایی، Rockbox Utility که به طور خودکار فایل های مورد نیاز را بر روی Player کپی می کند، یک صدا نیز به طور اوتوماتیک برای کاربر نصب می کند ولی کاربران می توانند صداهای دیگری را هم دانلود کنند که با افزودن آنها به لیست صداهای موجود بر روی Player خود برای خواندن منوهای مختلف گزینه های بیشتری در اختیار داشته باشند.

علاوه بر این فرد می تواند از وب سایت این برنامه به دانلود موارد دیگری نیز بپردازد تا Player امکانات بیشتری در اختیار او قرار دهد.

مثلاً، می تواند فونت های مختلف، تم های جدید، فایل های مربوط به ایستگاه های رادیویی بر روی موج FM, و ابزارهای جانبی برای پخش انواع بیشتری از فایل های صوتی و تصویری و غیره را دانلود کند.

اما قطعاً مهمترین سؤال شما در مورد مدل هایی از Mp3 Player و Voice Recorder است که با این برنامه گویا می شوند.

در اینجا با نقل قول مستقیم از وب سایت این برنامه به این سؤال پاسخ می دهیم:

نرم افزار Rockbox بر روی این دستگاه ها بسیار خوب نصب شده و عملکرد قابل قبولی دارد:

-Apple: iPod 1g تا 5.5g, iPod Mini و iPod Nano 1g-

-Archos: Jukebox 5000, 6000, Studio, Recorder, FM Recorder, Recorder V2 و Ondio-

-Cowon: iAudio X5, X5V, X5L, M5, M5L, M3 و M3L-

-iriver: iHP100 series, H100 series, H300 series و H10 series-

-Olympus: M:Robe 100-

-SanDisk: Sansa c200 series (بجز v2, (e200 series (همه ی مدلها), و Fuze v1 (بجز V2)

-Toshiba: Gigabeat X و F series-

نرم افزار Rockbox بر روی Player های زیر نیز نصب می شود ولی پیشنهاد می شود کاربران حرفه ای این کار را بکنند چون گاهی نرم افزار در هنگام کار، با مشکلاتی مواجه می شود و یا هنوز کارایی کامل را ندارد:

-Apple: iPod Nano 2g-

-Cowon: D2-

-Olympus: M:Robe 500-

-Packard Bell: Vibe 500-

-Samsung: YH-820, YH-920 و YH-925-

-SanDisk: Sansa Clip V1 (بجز v2 یا Clip+)-

-Toshiba: Gigabeat S

هم اکنون کارهایی نیز برای گویا شدن برخی از مدل های دیگر در جریان است که هنوز به نتیجه نرسیده است. این مدل ها عبارتند از:

Cowon iAudio 7, Creative ZVM, Logik Dax, Meizu M6 و M3,

Philips GoGear HDD1600, HDD1800, HDD6300 و SA9200, Onda VX747 و VX767,

Tatung Elio TPJ1022, Sandisk Sansa m200, c100, و c200v2.

برای کسب اطلاعات بیشتر و دانلود کردن نرم افزار و سایر موارد به پروژه ی راکباکس مراجعه فرمایید.

نمایشگر بریل چیست؟

نمایشگر بریل “Braille Display” را می توان معادل مانیتور برای افراد نابینا نامید.

این سخت افزار، وسیله ایست که امکان نمایش متون مختلف به خط بریل برای نابینایان را فراهم می کند.
ممکن است برخی از نابینایان به جای شنیدن صدای مداوم نرم افزارهای صفحه خوان مایل به استفاده از اینگونه سخت افزارها باشند و یا حتی برخی خواهان استفاده ی همزمان از نرم افزارهای گویاساز یا همان صفحه خوان در کنار نمایشگر بریل باشند.

اما در توضیح ساختار این سخت افزار باید گفت که این نمایشگر به کاربر امکان می دهد که خطوط بریل را با بالا آمدن زائده هایی که حروف بریل را تشکیل می دهند بخواند. عموماً این نقاط برجسته بر روی یک سطح صاف نمایش داده می شود و عموماً نمایشگرهای بریل دارای 16 تا 40 سلول یا خانه هستند.

البته نمایشگرهایی که دارای 80 خانه هستند نیز ساخته شده است.
در توضیح خانه های بریل باید گفت که هر خانه دارای 8 نقطه است که با توجه به حرف یا علامتی که قرار است بر روی آن خانه نشان داده شود، تمام یا بعضی از این نقاط در آن خانه بالا می آیند و با برجسته شدن خود، یک حرف یا علامت یا عدد را نشان می دهند.

بد نیست در مورد ساختار خط بریل کمی توضیح دهیم: این خط دارای شش نقطه است که به صورت 2 ردیف عمودی در کنار هم قرار می گیرد. یعنی هر ردیف دارای 3 نقطه است که با اشکال مختلفی که از کنار هم قرار گرفتن این نقاط به وجود می آید، علائم مختلف هر زبان تشکیل می شود.

البته تعداد علائمی که این نقاط می توانند تشکیل دهند محدود است و مثلاً علامتی که برای نشان دادن حرف ب در فارسی به کار می رود، با علامتی که برای نشان دادن حرف B در انگلیسی استفاده می شود مشترک است ولی به دلیل قواعد منظم این خط و تفاوت های زبانی، تقریباً محال است که فرد نابینا در هنگام خواند این خط دچار اشتباه در تشخیص زبان فارسی و زبان انگلیسی شود.

نکته ی دیگر این است که این خط از چپ به راست نوشته و خوانده می شود حتی برای زبان هایی مثل عربی و فارسی که از راست به چپ نوشته می شوند.

اما سؤال در اینجاست که اگر هر خانه در خط بریل که برای نشان دادن حروف و علائم مختلف به کار می رود دارای شش نقطه است، چرا نمایشگرهای بریل دارای هشت نقطه اند؟

در پاسخ باید گفت که این دو نقطه ی اضافی که تعداد نقاط هر ستون را به 4 نقطه می رساند برای نشان دادن حرفی یا حروفی است که به هر دلیل در برنامه های مختلف ویندوز مشخص یا اصطلاحاً Highlight می شود.

نقاط بریل در ستون سمت چپ از بالا به پایین به ترتیب 1, 2, و 3 هستند و ستون سمت راست نقاط 4, 5 و 6 می باشد.

بدین ترتیب، نقطه ی 4 در سمت راست نقطه ی 1، نقطه ی 5 در سمت راست نقطه ی 2 و نقطه ی 6 در سمت راست نقطه ی 3 قرار دارد.
بر روی یک نمایشگر بریل در یک خط خانه های بریل قرار گرفته و عموماً در بسیاری از مدل ها 1 یا 2 کلید در بالای هر خانه قرار گرفته که برای مشخص کردن آن خانه و انجام اعمال مختلف مانند کپی، برش، حذف و غیره به کار می رود. علاوه بر این، کلیدهایی نیز برای انجام کارهای مختلف مانند تایپ یا وارد شدن به برنامه های مختلف بر روی ان نمایشگرهی تعبیه شده و تمام این نمایشگرها دارای کلیدهای جهت نما برای حرکت در جهات مختلف می باشند.

البته اغلب این نمایشگرها این امکان را فراهم می کنند که کاربر بتواند کیبورد عادی را نیز در صورت نیاز در بالای نمایشگر بریل قرار دهد.
رایجترین نوع این نمایشگرها اغلب دارای 40 یا 80 خانه هستند ولی دستگاه های کوچکتر هم ساخته شده که بین 16 تا 40 خانه دارد که برخی از آنها بیشتر به عنوان نمایشگر برای نمایش متون گوشی های موبایل به صورت بریل به کار می روند و برخی از آنها به علت قابلیت های دیگری که دارند به عنوان دفترچه ی یادداشت الکترونیک “Notetaker” به کار می روند.

در مورد این سخت افزار در مقاله ی جداگانه ای توضیح خواهیم داد.
نمایشگرهای بریل به دلیل پیچیدگی در امر تولید، جزء سخت افزارهای گران قیمت محسوب می شود و قیمت آن با توجه به تعداد خانه های بریل و عوامل دیگر تقریباً از 1500 تا 9000 دلار نوسان دارد.

عملکرد این سخت افزارها توسط نرم افزارهای صفحه خوان کنترل می شود. به این ترتیب که این نرم افزارها متون و موارد دیگری را که باید نوشته شود به خط بریل تبدیل می کنند و سپس آنرا برای نمایش، به نمایشگر بریل ارسال می کنند.
آخرین تحول در این زمینه که هنوز در مرحله ی آزمایش قرار دارد تولید نمایشگر بریلی است که به صورت یک چرخ باشد که دارای تعداد محدودی خانه است و با سرعت قابل تنظیم از زیر انگشتان کاربر عبور می کند و کلمات موجود بر روی مانیتور را نشان می دهد که کاربر با توجه به توانایی خود در خواندن متون بریل در مورد سرعت ارائه متون بر روی نمایشگر تصمیم می گیرد.

در نتیجه، با کاهش حجم نمایشگر و ساده شدن فرایند تولید آن، انتظار می رود که با عرضه ی این مدل جدید، قیمت این نمایشگرها به شکل محسوسی کاهش یابد.

پس از این مقدمه، در مورد برخی از انواع نمایشگرهای بریل و شرکت های سازنده ی آن توضیح می دهیم:

Optelec:
http://www.optelec.com/
این شرکت هلندی محصولات مختلفی تولید کرده که از جمله می توان ALVA BC640 و ALVA BC 680 را نام برد که مدل 640 دارای 40 خانه و مدل 680 دارای 80 خانه می باشد.
این دو مدل قابلیت اتصال به کامپیوتر از طریق USB و Bluetooth را دارند.
منبع تأمین انرژی در این دو مدل آداپتوری است که می تواند از 110 تا 240 ولت نوسان داشته باشد.

Handy Tech Elektronik GmbH:
http://www.handytech.de
این شرکت آلمانی یکی از موفق ترین شرکت ها در تولید نمایشگرهای بریل است.
در اینجا به اختصار به برخی از تولیدات این شرکت اشاره می کنیم:

Braille Star40:
این نمایشگر می تواند با سیستم عامل های مختلف حتی DOS به کار رود و می توان آنرا از طریق پورت های Bluetooth, USB و Serial به کامپیوتر متصل کرد.

این سخت افزار دارای حافظه ی داخلی است که امکان استفاده از آن به عنوان Notetaker را نیز فراهم می کند.
وزن این نمایشگر 1.4 کیلوگرم بوده و با باطری کار می کند که برای استفاده تا 20 ساعت شارژ می شود و ظرف 3 ساعت کاملاً شارژ می شود.
این نمایشگر دارای 40 خانه است و در نتیجه می تواند همزمان 40 حرف یا علامت را به نمایش بگذارد.

Braille Star80:
این نمایشگر 80 خانه داشته و 2.55 کیلوگرم وزن دارد و با داشتن حافظه ی داخلی می تواند به عنوان Notetaker نیز به کار رود. حافظه ی آن 4 مگابایت بوده و می تواند به طور همزمان 5 فایل را باز کند و عملیات مختلف را برای پردازش متن روی آنها انجام دهد. این نمایشگر با ویژگیهای منحصر بفرد خود می تواند همزمان به دو کامپیوتر متصل شود و آنها را کنترل کند. این نمایشگر نیز دارای قابلیت اتصال از طریق USB و Serial Port است.

Braille Wave:
این نمایشگر با وجود اینکه 40 خانه دارد بسیار کوچک بوده و در نتیجه قابل حمل می باشد. وزن آن معادل 1 کیلوگرم بوده و کاربر امکان اتصال کیبورد استاندارد به آن را نیز دارد. این سخت افزار نیز می تواند به عنوان یک notetaker به کار رود.
این نمایشگر نیز با 3 ساعت شارژ شده و باطری آن تا 20 ساعت قابل استفاده است.

Braillino:
این نمایشگر کوچک 20 خانه دارد و برای استفاده به عنوان نمایشگر گوشیهای موبایل مناسب است. وزن آن 688 گرم بوده و قابل اتصال از طریق USB و Bluetooth می باشد.

این نمایشگر نیز به عنوان یک Notetaker می تواند به کار رود و با 5 مگابایت حافظه می تواند تا 512 فایل متنی را در خود نگه دارد که حد اکثر می تواند 5 فایل را به طور همزمان باز کند.

Easy Braille:
این نمایشگر 40 خانه داشته و از طریق USB به کامپیوتر متصل می شود.
این سخت افزار نیازی به باطری یا برق ندارد و انرژی مورد نیازش را از طریق USB تأمین می کند.
وزن این نمایشگر 740 گرم است.

F.H. Papenmeier GMBH & CO.:
http://www.papenmeier.de/en/index.html
این شرکت آلمانی نیز چندین نمایشگر بریل به بازار عرضه کرده است.
BRAILLEX EL 40s, Braillex EL2D 80, Braillex EL 80 و Braillex EL 66 از تولیدات این شرکت هستند که اعداد 40، 66 و 80 نشان دهنده ی تعداد خانه های این نمایشگرها هستند.

Freedom Scientific:
شرکت Freedom Scientific نیز نمایشگرهای خود را تولید کرده است که از جمله می توان PowerBraille 40, PowerBraille 65 و PowerBraille 80 را نام برد.

Humanware:
شرکت کانادایی Humanware نیز به تولید نمایشگرهای بریل دست زده است که در اینجا به اختصار به آنها می پردازیم.

BrailleConnect 12:
این نمایشگر 12 خانه داشته و ابزاری ایده آل برای استفاده به همراه موبایل می باشد. وزن آن 232 گرم بوده و باطری آن تا 20 ساعت قابل استفاده است.
Brailliant 40:
این نمایشگر 40 خانه داشته و از طریق USB, Bluetooth و Serial Port به کامپیوتر یا موبایل متصل می شود. در صورت اتصال از طریق Bluetooth باطری آن بین 25 تا 30 ساعت کار می کند و در صورت اتصال از طریق USB باطری تا 100 ساعت کار می کند.

Brailliant 80:
مانند مدل Brailliant 40 بوده ولی دارای 80 خانه است.

مدل های دیگر نمایشگر بریل که توسط این شرکت تولید شده عبارتند از:
Brilliant 24, Brilliant 32, Brilliant 40, Brilliant 64 و Brilliant 80.
در آخر بد نیست بدانید که برای نخستین بار در ایران شرکت پکتوس که در سال 1370 خورشیدی تأسیس شده نیز دست به تولید نمایشگر بریل تحت نام برجسته نگار زده است که برای آگاهی از جزئیات بیشتر
به وب سایت این شرکت
مراجعه فرمایید.
توضیح:
در زمان نگارش این مقاله وب سایت این شرکت ظاهراً به دلیل برخی مشکلات از کار افتاده بود که امیدوارم این مشکل در زمانی که شما قصد دارید به کسب اطلاعات، پیرامون محصولات این شرکت بپردازید، این مشکل رفع شده باشد.

سرگذشت GPS و نقش آن در زندگی نابینایان

GPS مخفف “Global Positioning System” می باشد که می توان آن را سیستم مکان یاب جهانی ترجمه کرد.

پیش از آنکه به مزایای این سیستم برای نابینایان بپردازیم، مختصری پیرامون تاریخچه ی آن سخن خواهیم گفت.

GPS مجموعه ای از 24 ماهواره است که اساساً برای اهداف نظامی توسط وزارت دفاع آمریکا در مدار زمین قرار گرفت ولی در دهه ی 80 میلادی اجازه ی استفاده ی غیر نظامی از این سیستم نیز داده شد.

از این سیستم برای یافتن مکان شخص در کره ی زمین استفاده می شود و بطور رایگان و به صورت شبانه روزی قابل استفاده است.

GPS در همه ی شرایط جوی کار می کند هرچند که شرایط جوی در دقت گیرنده های GPS موثر است.

ماهواره های GPS تقریباً با سرعت 7000 مایل در ساعت در حال گردش به دور زمین اند.

این ماهواره ها انرژی خود را از خورشید تأمین می کنند و برای زمانی که قادر به استفاده از انرژی خورشید نیستند، از باطری های خورشیدی استفاده می کنند.

براکت های کوچکی به هر ماهواره متصل است که آن را در مسیر دقیق مدار خود حفظ می کند.

بد نیست بدانید که اولین ماهواره ی GPS در سال 1978 پرتاب شد و آخرین آن ها که تعداد آن ها را به 24 رساند، در سال 1994 به فضا فرستاده شد.

هر ماهواره تقریباً 1000 کیلو وزن دارد و برای هر ماهواره 10 سال عمر مفید پیش بینی شده و جایگزینی ماهواره ها دائماً در جریان است.

امواج ماهواره ها از میان ابرها و حتی پوشش های شیشه ای و پلاستیکی عبور می کند ولی از اجسام سخت مانند ساختمان ها عبور نمی کند و در نتیجه در داخل ساختمان ها قابل استفاده نیست.

نحوه ی کار GPS:

ماهواره های این سیستم در مداری بسیار دقیق روزانه 2 بار به دور زمین می چرخند و اطلاعات دریافتی خود را به زمین می فرستند و دستگاه های دریافت GPS این اطلاعات را دریافت می کنند و به کاربران خود کمک می کنند تا مکان دقیق خود را پیدا کنند.

این ماهواره ها از طریق 5 مرکز اصلی در زمین کنترل می شوند و تعداد زیادی از آنتن ها در زمین مسؤول دریافت امواج ماهواره ها و انتقال آنها به دستگاه های گیرنده هستند.

دستگاه های گیرنده ی GPS به محاسبه ی فواصل زمانی ارسال اطلاعات توسط ماهواره و دریافت آن توسط گیرنده ی GPS می پردازند. با دریافت اطلاعات از چند ماهواره ی دیگر و محاسبه ی این تفاوت های زمانی از نظر زمان ارسال و دریافت اطلاعات، گیرنده ی GPS مکان دقیقی را که کاربر در آنجا قرار دارد روی نقشه به او نشان می دهد.

دست کم یک گیرنده برای محاسبه ی مدار و نصف النهاری که کاربر در آن قرار دارد، باید با 3 ماهواره ارتباط برقرار کند.

اگر گیرنده دست کم با 4 ماهواره مرتبط شود، علاوه بر موارد بالا، به محاسبه ی ارتفاع نیز می پردازد و بدین ترتیب، گیرنده به محاسبه ی اطلاعات دیگر مانند سرعت، مسیر، مدت زمان سفر، فاصله ی فعلی تا مقصد و زمان طلوع و غروب خورشید و ارائه ی آن به کاربر می پردازد.

کاربردهای فراوانی را می توان برای GPS بر شمرد از جمله در کشتیرانی و دریانوردی، سفر به نقاط ناشناخته، طراحی نقشه های مختلف از زمین و ....

امروزه استفاده از این سیستم روز بروز رو به گسترش است و بسیاری از گوشی های موبایل، دارای گیرنده های GPS هستند.

با این حال دستگاه های مجزایی برای استفاده از GPS ساخته شده که با توجه به قابلیت های فراوانی که دارد، بسیار مورد توجه است.

اما بی تردید نمی توان نقش این سیستم در یافتن مسیر صحیح برای افراد نابینا را نادیده گرفت.

در واقع این دستگاهها کم کم جای عصاهای مختلف و یا سگ راهنما در نشان دادن مسیر صحیح به فرد نابینا را می گیرد.

امروزه دستگاههای گیرنده ی GPS می تواند مسیر را به خط بریل و یا به صورت گویا به فرد نابینا اعلام کند.

گیرنده های GPS با دقت زیادی نام خیابان ها، چهارراه ها، رستوران ها، فروشگاه ها و جهتی را که فرد نابینا باید برای رسیدن به مقصد طی کند، به او اطلاع می دهند.

برای دسترسی بیشتر نابینایان به گیرنده های GPS, شرکت های مختلف نرم افزارهایی را تولید کرده اند که به اختصار در مورد آنها به بحث می پردازیم.

BrailleNote GPS:

این نرم افزار توسط شرکت Humanware

وب سایت این شرکت

تولید شده است.

با نصب این نرم افزار فرد نابینا به شکل بهتری از گیرنده ی GPS خود می تواند استفاده کند.

علاوه بر این، این شرکت دو گیرنده ی GPS را نیز ویژه ی نابینایان تولید کرده است.

Trekker و Breeze Trekker:

این دو گیرنده با قابلیت شارژ بالا، صدای واضح، کاربری آسان برای افراد نابینا، قابلیت اتصال حافظه ی جانبی و افزودن نقشه های اضافی، اطلاعات دقیق پیرامون تمام شهرهای آمریکا و کانادا و مکان های دیدنی و رستوران ها و کلیه ی مکان های ضروری، گیرنده های ایده آلی برای افراد نابینا محسوب می شوند.

StreetTalk VIP:

این نرم افزار توسط شرکت “Freedom Scientific” برای استفاده از خدمات GPS بر روی یکی از سخت افزارهای همین شرکت با نام “Pac Mate” ساخته شده است.

این نرم افزار علاوه بر دقت و ارائه ی اطلاعات به بریل و یا گویا به فرد نابینا، امکان چاپ نقشه ها به بریل و یا ایمیل کردن آنها توسط کاربر را نیز فراهم کرده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت

شرکت فریدم ساینتیفیک

مراجعه فرمایید.

آیا می دانید DAISY چیست؟

از زمانی که آموزش نابینایان در سطح جهان به طور رسمی آغاز شد، دو راه برای افزایش سطح مطالعه ی این افراد پیشنهاد و اجرا شد: تبدیل و چاپ کتب به خط بریل و خواندن کتب به وسیله ی گویندگان مختلف و ضبط آنها که ابتدا بر روی نوارهای کاست و سپس بر روی CD انجام می گرفت.

با وقوع تحولات عمده ای که دسترسی افراد نابینا به کامپیوتر را ممکن ساخت، کتب دیجیتال بسیار مورد توجه قرار گرفت. چرا که این کتب برای همه از جمله نابینایان قابل استفاده بود و یک فرد نابینا می توانست با اشغال حداقل فضا حد اکثر استفاده را ببرد. یعنی حجم زیادی از کتب دیجیتال می توانست بر روی یک ابزار کوچک و یا حافظه ی کامپیوتر جای گیرد.

پس کتابخانه های الکترونیک از همین جا به وجود آمد که امکان دانلود کتب را برای نابینایان فراهم می کرد.

وجود OCR نیز کمک شایانی بود برای تبدیل مستقیم کتب به فایل های دیجیتال که کار را به مراتب آسان تر می کرد.

اما دنیای مجازی، از این هم فراتر رفت و به فکر افتاد که جستجو در کتب الکترونیک را برای افراد نابینا آسان کند و این سرآغاز پدید یک فرمت جدید برای کتب الکترونیک بود.

این قالب جدید، DAISY نام دارد که مخفف “Digital Accessible Information System” است.

شاید این عبارت را بتوان سیستم دیجیتال اطلاعات قابل دسترس نامید.

این پدیده در واقع می تواند کتب را فقط در قالب متن یا به شکل کامل خود در قالب متن و فایل های صوتی در بر گیرد.

در شکل دوم کاربر می تواند هم با استفاده از TTS به مطالعه ی کتاب بپردازد و هم با صدای انسانی ضبط شده.

در واقع، فرد می تواند از هر جای کتاب که می خواهد شروع به مطالعه کند و نوع مطالعه ی خود را از میان شنیدن صدای انسانی ضبط شده یا صدای TTS کامپیوتر انتخاب کند.

تصور کنید که فرد در مورد دیکته ی یک واژه زمانی که با صدای انسان آن را می شنود دچار تردید باشد.

او می تواند بلافاصله صدای انسانی را قطع کرده و به متن دیجیتال مراجعه کند و شک خود را برطرف کند. و سپس دوباره از همان جا که کرسر بر روی متن دیجیتال قرار دارد، به مطالعه ی خود ادامه دهد.

ویژگی منحصر بفرد DAISY, ترکیب متن و صداست و نیز آسان بودن حرکت در بخش های مختلف کتاب درست مثل اینکه کاربر در حال ورق زدن کتاب و جستجو در بخش های مختلف کتاب است.

علاوه بر این در نوع کامل این فرمت که صدا و متن دیجیتال همراه با هم است، فایل های صوتی به تکه های کوچک تقسیم می شود تا فرد بتواند حتی سرعت خواندن متن را بدون اینکه کیفیت ادای کلمات ضبط شده خراب شود کاهش یا افزایش دهد.

ضمناً در این قالب از کتب گویا، فرد نابینا می تواند در جاهای مختلف کتاب، نشانه گذاری کند و مثلاً مطالب مهم را مشخص کند. درست مثل افراد بینا که گاهی در هنگام مطالعه زیر مطالب مهم را خط می کشند.

فرد می تواند در مورد یک مطلب توضیحاتی را اضافه کند درست مثل محققانی که در کار خود در حاشیه ی کتاب ممکن است مطلبی را بنویسند که برای تحقیقشان اهمیت زیادی دارد.

فرد نابینا می تواند به آسانی این یادداشت ها و نشانه گذاری ها در کتاب الکترونیک را پیدا کرده و یا ویرایش کند.

در حال حاضر استانداردهای 2 و 3 از کتب DAISY عرضه شده که استاندارد 2 با استاندارد XHTML و SMIL مطابقت دارد و استاندارد 3 علاوه بر این با استاندارد ANSI نیز هماهنگ است.

توضیح:

- استاندارد XHTML مخفف Extensible Hypertext Markup Language است که برای مرورگرهای کوچک که در گوشی های موبایل تعبیه شده بسیار مناسب است و ویژگی های متون HTML و XML را با هم دارد.

- SMIL مخفف Synchronized Multimedia Integration Language است که به طراحان وب سایت و غیره اجازه می دهد عناصر صفحه ی وب را از هم جدا کنند مثلاً جداسازی متن و فایل های صوتی که در مورد مزایای آن و چگونگی این امر در بالا توضیحاتی داده شد.

کنسرسیوم DAISY در سال 1996 تأسیس شد که روز بروز بر تعداد اعضای آن که به تولید کتب DAISY در سراسر جهان مشغولند اضافه می شود.

به ویژه در کشورهای صنعتی، بسیاری از کتابخانه های ویژه ی نابینایان از شیوه ی سنتی استفاده از ضبط و کاست به سوی فرمت DAISY رفته اند.

البته برای جلوگیری از استفاده ی غیر قانونی از این کتب توسط کسانی که قانوناً صلاحیت استفاده از این منابع را ندارندو نیز حمایت از حقوق ناشرین و نویسندگان، کاربران در برخی موارد باید دارای User Name و Password برای ورود به سیستم و دانلود کتب باشند. در برخی موارد هم کتب به شکل رمزگذاری شده به کاربران نابینا داده می شود که آنان با استفاده از کلمه ی عبور خود می توانند فایل ها را باز کنند.

برای نمونه NLS که سرویس ویژه ی کتابخانه ی کنگره ی ملی آمریکا برای نابینایان استاز این تدابیر امنیتی استفاده می کند.

برای اطلاعات بیشتر به وب سایت

این مرکز سر بزنید.

یکی دیگر از مراکز عمده ی تولید کتب گویا برای نابینایان در آمریکا RFB&D

  (Recording for the Blind and Dyslexic) می باشد.

این بنیاد غیر دولتی اخیراً خدمات خود را به صورت رایگان برای تمام نابینایان و افرادی که دارای اختلالات یادگیری هستند و ساکن آمریکا هستند درآورده است.

برای آگاهی بیشتر از خدمات این مؤسسه به آدرس زیر سر بزنید:

http://www.rfbd.org/

اما اکنون قصد داریم به برخی از شیوه های خواندن کتبی که دارای فرمت DAISY هستند اشاره کنیم:

به طور کلی می توان گفت که وسایل خواندن این کتب در دو گروه سخت افزاری و نرم افزاری تقسیم می شود.

در گروه سخت افزارها (DAISY Players) سخت افزارهای جیبی و رومیزی را می توان نام برد که در زیر به برخی از نمونه های آن و شرکت های سازنده ی آن اشاره می کنیم:

Humanware:

این شرکت کانادایی مدل های سخت افزاری برای پخش فایل های DAISY را ساخته که در هر دو گروه جیبی و رومیزی می توان تولیدات آنرا دید.

مدل های جیبی این شرکت شامل "Victor Wave DAISY Player” و “Victor Stream DAISY Player” است.

مدل Wave DAISY Player, تقریباً در ابعاد یک CD Man است که 260 گرم وزن آن است و تا 9 ساعت باتری آن قابل شارژ است.

مدل Stream DAISY Player, قابلیت پخش CD را ندارد و با استفاده از USB و یا قرار دادن SD card می توان کتب را در آن ذخیره کرد.

این مدل ضمناً خود دارای TTS برای خواندن متون دیجیتال بوده و قابلیت ضبط صدا را نیز دارا می باشد.

وزن آن 180 گرم بوده و باتری آن تا 15 ساعت قابل شارژ است.

دو مدل رومیزی نیز توسط این شرکت تولید شده که شامل “Victor Reader Classic DAISY Player” و “Victor Reader Classic X+ Daisy Player” می باشد.

در مدل X+ صفحه کلید عددی امکانات بهتری به کاربر برای رفتن به بخش های مختلف کتاب را می دهد.

هر دو مدل 1100 گرم وزن دارند و در ظرف 4 ساعت کاملاً شارژ می شوند. این دو مدل قادرند تا 10 ساعت CD های DAISY و 25 ساعت CD های MP3 را با شارژ باتری پخش کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت این شرکت سر بزنید:

وب سایت شرکت Humanware

مدلهای Milestone 311 و 312:

این دو مدل هر کدام 85 گرم وزن دارند و مدل 312 ضمناً دارای TTS هایی از شرکت Acapela می باشد.

در ضمن مدل 312 دارای رادیوی FM و بلندگو نیز می باشد و دارای حافظه ی داخلی با حجم 1 گیگا بایت می باشد.

مدل 311 حافظه ی داخلی ندارد و دارای کارت SD با حجم 2 گیگا بایت است.

این دو مدل از طریق USB می توانند اطلاعات را در خود جای دهند و کوچکترین DAISY Player های موجود در بازارند.

اندازه ی آنها کمی پهن تر از کارت های اعتباری بانکی است.

برای آگاهی بیشتر به

این وب سایت

سر بزنید.

Booksense T50:

این دستگاه محصول شرکت GW Micro است.

Booksense قادر به پخش تمام انواع DAISY و بسیاری از انواع فایل های صوتی شامل MP3, MP4, WAV, WMA, WMV, OGG, ASF, FLAC و 3GP می باشد.

Booksense می تواند صدا را با فرمت MP3 و WAV ضبط کند و دارای بلندگو و هدفن می باشد.

این مدل همراه با SD card با ظرفیت 2 گیگا بایت عرضه می شود و در مدل پیشرفته تری با نام Booksense T50XT, دستگاه دارای بلوتوث، رادیوی FM و SD card با ظرفیت 8 گیگا بایت می باشد.

وزن این مدل ها 115 گرم است. برای اطلاعات بیشتر به وب سایت شرکت GW Micro یا وب سایت زیر مراجعه کنید:

وب سایت رسمی Booksense

Plextalk Pocket DAISY Player Recorder:

این دستگاه کوچک به اندازه ی یک موبایل بوده و 110 گرم وزن دارد و در دو نوع با صفحه کلید سیاه با بدنه ی سفید و صفحه کلید سفید با بدنه ی سیاه ساخته شده است.

این دستگاه می تواند تا 32 گیگا بایت حافظه را به شکل SD card بشناسد. از بسیاری از فرمت های متنی مانند Word و HTML پشتیبانی می کند.

این مدل قادر به پخش 10 ساعت فایل صوتی و ضبط 8 ساعت در صورت شارژ کامل است.

ضمناً دارای USB, میکروفن و هدفن نیز می باشد.

برای اطلاعات بیشتر به آدرس شرکت تولید کننده ی این مدل بروید:

http://www.plextalk.com/

مدلهای رومیزی دیگر:

Plextalk PTX1:

این مدل در بسیاری از موارد شبیه مدل جیبی است ولی 2 کیلوگرم وزن دارد.

Plextalk PTR2:

این مدل قابلیت ضبط صدا و ذخیره کردن بر روی CD را هم دارد. این مدل دارای ورودی میکروفن و لاین این می باشد. ضمناً قادر است سرعت پخش صدا را از 50 درصد تا 300 درصد تغییر دهد و تنظیماتی برای کیفیت ضبط صدا دارد. ضمناً دارای تایمر، ساعت و تقویم نیز می باشد.

وزن این مدل، 940 گرم است.

نرم افزارهای DAISY Player:

یکی از نرم افزارهای مشهور در این مورد FS Reader نام دارد که شرکت Freedom Scientific آن را تولید کرده است.

این نرم افزار در هنگام نصب نرم افزار صفحه خوان JAWS به طور خودکار نصب می شود.

این شرکت، با تولید آخرین نسخه ی JAWS, نسخه ی FS Reader را بطور رایگان در اختیار همه قرار داد.

این نرم افزار و نمونه های مشابه آن، قادرند مانند نمونه های سخت افزاری، سرعت قرائت متون را تغییر دهند و در هر جا که کاربر بخواهد به جای متن نوشتاری، از صدای انسانی (در صورتی که در DAISY ضبط شده باشد) استفاده کنند که اهمیت این امر در همین مقاله توضیح داده شد.

EasyProducer:

این نرم افزار یک برنامه ی مفید برای تبدیل فایل های Word به فرمت DAISY می باشد و دارای TTS برای خواندن متون نیز بوده و قادر است که فایلها را بر روی CD مستقلاً رایت کند.

این نرم افزار ساخت شرکت Dolphin است که برای آگاهی بیشتر به

وب سایت شرکت دلفین

سر بزنید.

در این مقاله کوشیدیم به طور مختصر در مورد DAISY و نرم افزارها و سخت افزارهای مرتبط با آن سخن گوییم.

برای کسب جدیدترین اطلاعات در همه ی موارد مربوط به فرمت DAISY به بهترین وب سایت در این مورد که سایت کنسرسیوم DAISY است سر بزنید:

کنسرسیوم DAISY

کمی بیشتر در مورد TTS و شرکتهای تولید کننده ی آن بدانیم:

در مقالات پیشین، بارها به کلمه ی TTS اشاره کردیم و گفتیم که تمام نرم افزارهای صفحه خوان دست کم از یک TTS بهره می برند که امکان خواندن متون را به نرم افزار صفحه خوان می دهد.

امروزه می توان این نرم افزارها را در دو گروه تقسیم بندی کرد:

برخی از آنها دارای صدای طبیعی هستند و با صدای زنانه یا مردانه صحبت می کنند.

در این گونه از TTS ها واجهای زبانی که TTS برای آن طراحی شده با صدای انسان ضبط می شود و نرم افزار با استفاده از بانک اطلاعاتی خود آنها را در کنار یکدیگر قرار می دهد و بدین ترتیب، کلمات و جملات مختلف تولید می شود.

در نوع دوم واجها که کوچکترین واحد زبانی در هر زبان محسوب می شود توسط کامپیوتر تولید می شود و در نتیجه صدای انسانی تولید نمی شود ولی از آنجا که فایلهای صوتی ضبط نشده اند و حجم نرم افزار نسبت به گروه اول کمتر است، سرعت نرم افزار بیشتر است.

این عامل مستقیماً در سرعت خواندن متون توسط نرم افزار صفحه خوان برای افراد نابینا تأثیر می گذارد.

به همین دلیل است که طراحان نرم افزارهای صفحه خوان در نرم افزارهای خود از یک TTS از نوع اول استفاده می کنند که سرعت و حجم نرم افزار صفحه خوان را کاهش می دهد.

TTS های نوع دوم که صدای انسانی دارند، بیشتر برای خواندن کتب و یا تبدیل متون مختلف به فایل های صوتی مورد استفاده واقع می شوند.

رایج ترین نرم افزار TTS که در صفحه خوان ها از آن استفاده شده و می شود، Eloquence نام دارد که توسط شرکتی به همین نام تولید شد که بعدها این شرکت با شرکت Nuance ادغام شد.

گرچه این صدا صدایی انسانی نیست، قابلیت های منحصر بفرد آن از نظر شیوایی صدا، سرعت بالا و طراحی آن در زبان های مختلف، آن را به محبوبترین و شناخته شده ترین نرم افزار TTS چه برای نابینایان و چه برای شرکت های تولید کننده ی نرم افزارهای صفحه خوان تبدیل کرده است.

در حال حاضر، این TTS قادر است متون مختلف را به زبان های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، فنلاندی، اسپانیایی و پرتغالی بخواند.

این نرم افزار با قابلیت تغییر سرعت خواندن متون و نیز تغییر زیر و بمی صدا به کارآمدی نرم افزارهای صفحه خوانی که از آن بهره می برند نیز افزوده است.

اغلب نرم افزارهای TTS تحت استاندارد SAPI4 یا SAPI5 هستند که این استانداردها از سوی شرکت مایکروسافت برای TTS هایی که می خواهند تحت سیستم عامل ویندوز کار کنند طراحی شده اند.

SAPI5 در سال 2000 به بازار نرم افزارها معرفی شد. این کلمه مخفف Speech Application Programming Interface است.

در اینجا قصد داریم به معرفی برخی از شرکتهایی بپردازیم که به تولید TTS دست زده اند.

Loquendo:

وب سایت شرکت Loquendo

این شرکت در ایتالیا واقع است و جدیدترین نسل TTS ها را ساخته است که علاوه بر صدای انسانی که این نرم افزارها تولید می کنند، می توانند با قابلیت های منحصر بفرد خود متونی را که ترکیبی از انگلیسی با زبانی دیگر است را هم به خوبی بخوانند. علاوه بر این، TTS های ساخت این شرکت، با ضبط فایل های صوتی مختلف در نرم افزار که احساسات مختلف مانند گریه، خنده، تعجب، خستگی و غیره را نشان می دهند، تحولی نوین در بازار این نرم افزارها به وجود آورده اند.

در حال حاضر محصولات این شرکت پرطرفدارترین نوع TTS در بازار است که برای تولید آگهی های تبلیغاتی و پیام های روزانه و تجاری توسط شرکت های مختلف یا آژانس های هوایی و فرودگاه ها به کار می رود.

این شرکت بطور روز افزونی در حال گسترش زبانهایی است که برای آنها نرم افزار TTS تولید می کند.

آخرین اخبار حاکی از آن است که در سال 2010 این شرکت قصد تولید TTS برای زبان عربی را دارد.

با مراجعه به وب سایت این شرکت می توانید به نمونه هایی برای دانلود صداهای تولید شده توسط این شرکت دسترسی یابید.

برای اطلاعات بیشتر به آدرس های زیر مراجعه فرمایید:

http://tts.loquendo.com/ttsdemo/default.asp?page=id&language=en

http://www.loquendo.com/en/demos/demo_emb_tts.htm

Acapela TTS Group:

این شرکت نیز در اروپا واقع است و در حال حاضر برای 25 زبان TTS تولید کرده است که شامل صداهای زنانه و مردانه ی مختلف می باشد.

برای اطلاعات بیشتر به وب سایت این شرکت سر بزنید:

سایت شرکت آکاپلا

Cepstral:

این شرکت نیز برای تعدادی از زبان ها به تولید نرم افزار TTS دست زده است ولی جزء شرکت های پرطرفدار محسوب نمی شود.

نکته ی جالب در محصولات این شرکت، تولید TTS هایی است که با توجه به حالت ادای کلمات، برای تولید متون نمایشی مناسب هستند.

مثلاً یکی از تولیدات این شرکت، نرم افزاری است که متون انگلیسی را با صدایی عصبانی و همراه با فریاد قرائت می کند.

برای دانلود نمونه هایی از تولیدات این شرکت، به آدرس

زیر

سر بزنید.

AT&T Labs Natural Voices:

این شرکت محصولات خوبی ارائه کرده است و در حال حاضر، 17 TTS را برای زبان های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی تولید کرده است.

برای دانلود برخی از نمونه های صداهای این شرکت به آدرس زیر بروید:

http://www2.research.att.com/~ttsweb/tts/demo.php

Nuance:

در مورد محصولات این شرکت در بخش های پیشین، توضیحات مفصلی ارائه شد. شاید بتوان گفت این شرکت بیشترین تعداد TTS در بین شرکت هایی که به این امر مشغولند را تولید کرده است و شرکت مایکروسافت در ویندوز از محصولات این شرکت استفاده کرده است.

این شرکت به تولید هر دو نوع TTS پرداخته است. یعنی، هم صداهای طبیعی انسانی و هم صداهای مصنوعی.

با مراجعه به وب سایت این شرکت می توانید در مورد تمام محصولات این شرکت، اطلاعات مورد نیازتان را کسب کنید.

وب سایت شرکت Nuance

Neospeech:

این شرکت آمریکایی نیز یکی از شناخته شده ترین تولید کنندگان TTS است و نرم افزارهای این شرکت می توانند متون مختلف را به زبان های انگلیسی، ژاپنی، کره ای و چینی برای کاربران خود بخوانند.

برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت این شرکت سر بزنید:

شرکت Neospeech

توجه:

برای دانلود کردن نمونه های کاملی از صداهای شرکت های

Nuance

Acapela

 Neospeech

AT&amp

T Labs Natural Voices می توانید به آدرس زیر بروید:

http://www.nextup.com/

The MBROLA PROJECT:

علاوه بر نمونه های بالا که جنبه ی تجاری دارند نمونه هایی نیز با کیفیت پایین تر به شکل رایگان برای همه گان بر روی اینترنت موجود است.

یکی از این دست نرم افزارهای TTS رایگان، MBROLA نام دارد که بانک اطلاعاتی آن توسط دانشگاهی در بلژیک طراحی شده است.

این پروژه می کوشد نمونه هایی از نرم افزار TTS را به صورت رایگان برای زبان های مختلف فراهم کند.

حتی چندین دانشجوی ایرانی در همکاری با این گروه و به عنوان پروژه ی پایان نامه ی خود مجموعه ی واجهای فارسی را ضبط کردند و کوشیدند یک نمونه ی ابتدایی از TTS را برای زبان فارسی پدید آورند.

این بانک اطلاعاتی بعدها مورد استفاده ی برخی از شرکتهای ایرانی قرار گرفت تا محصولات TTS خود را راهی بازار کنند که این تولیدات هم به دلیل کیفیت بانک اطلاعاتی این گروه دانشجویی و هم به خاطر پیچیدگی های این زبان دارای کیفیت مطلوبی نیست.

در حال حاضر دو شرکت پکتوس و هوش مصنوعی رایورز (با همکاری خانه ی نور جانبازان نابینای ایران) به تولید نرم افزار TTS فارسی دست زده اند که محصول شرکت پکتوس به نام پکجاز به هیچ وجه با استقبال و توجه نابینایان مواجه نشده است. شاید علاوه بر اشکال های این نرم افزار، دلیل این عدم استقبال را بتوان قیمت این نرم افزار دانست که حدود 500 هزار تومان می باشد.

کار مشترک شرکت هوش مصنوعی رایورز و خانه ی نور جانبازان نابینای ایران که پارسآوا نام دارد، اگرچه دارای اشکالات متعددی است ولی به دلیل قیمت ارزان و کارایی آن در محیط اینترنت و متون HTML مورد استقبال قرار گرفته است.

امید است که با استفاده از یک بانک اطلاعاتی بهتر، این گروه بتواند در نسخه های بعدی این نرم افزار، نقایص موجود را برطرف کند.

برای کسب اطلاعات در مورد MBROLA, به آدرس زیر سر بزنید:

http://tcts.fpms.ac.be/synthesis

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پارسآوا و شنیدن نمونه ی صدای این نرم افزار به وب سایت

پارسآوا

سر بزنید.

چاپگر بریل:Braille Embosser یا چاپگر بریل

چاپگر بریل:

شاید تا چندی پیش، یکی از رایج ترین ابزارها برای تکثیر و چاپ نسخه های متعدد به خط بریل، استفاده از ورق های پلاستیکی تحت نام ترموفورم (Thermoform) بود که در این روش، یک نسخه از متن مورد نظر به خط بریل تهیه می شد و با استفاده از حرارت، این متن بر روی این ورق های پلاستیکی کپی می شد ولی اکنون در بسیاری از کشورها این روش جای خود را به چاپگرهای نوین بریل داده است.

این ابزار که در اصطلاح انگلیسی Embosser نامیده می شود، برای تبدیل فایل های متنی و یا انواع تصاویر و گرافیک ها به خط بریل ساخته شده است.

کلمه ی Embosser به معنای برجسته کننده است که به برجسته شدن کاغذ در اثر چاپ متون بریل بر روی آن اشاره دارد.

نحوه ی کار این دستگاه بدین شکل است که کاربر فایل مورد نظر خود را با نرم افزاری که معمولاً همراه با خود چاپگر ارائه می شود به بریل تبدیل می کند و سپس می تواند متن تبدیل شده را با چاپگر بریل به صورت بریل چاپ کند. کاغذهایی که برای چاپ متون بخه ط بریل بکار می رود، معمولاً از کاغذهای معمولی کلفت تر بوده و در نتیجه گران تر می باشد.

کاغذهای ضخیم تر باعث می شود که متون بریل مدت بیشتری خوانا باقی بماند. با این حال برخی از چاپگرهای بریل قابلیت چاپ بر روی کاغذهای معمولی را نیز دارند.

این چاپگرها در سرعت و اندازه و نیز قیمت باهم تفاوت بسیاری دارند که نیازهای گسترده ی کاربران را برآورده می کند.

در حال حاضر، قیمت چاپگرهای بریل تقریباً بین 2000 دلار تا 80000 دلار نوسان دارد و سریعترین چاپگر بریل 77000 هزار دلار است که ساخت کشور بلژیک است و نام آن (NV Interpoint 55) می باشد که نخستین بار در سال 1991 تولید شد.

این چاپگر قادر است در هر ثانیه 800 حرف بریل را چاپ کند.

با توجه به سر و صدای بیشتر این چاپگرها نسبت به چاپگرهای معمولی و ایجاد لرزش که می تواند به قطعات حساس کامپیوتر آسیب برساند، از میز جداگانه ای برای چاپگر استفاده می شود و معمولاً آنها را در محفظه های آکوستیک خاصی قرار می دهند که تا حدود زیادی از صدای آن در هنگام کار می کاهد.

چندین شرکت در سطح جهان تولید چاپگرهای بریل را انجام می دهند که در اینجا برای آشنایی شما به اختصار به آنها می پردازیم:

Index Braille:

http://www.indexbraille.com/

این کمپانی سال هاست که در تولید چاپگرهای بریل و نرم افزارهای تبدیل متون و تصاویر به خط بریل تجربه دارد.

شناخته شده ترین نرم افزار این شرکت WinBraille نام دارد که برای ویندوز تولید شده است. این نرم افزار قادر است فرمت های مختلفی از جمله TXT, RTF, HTML, PDF, DOC و DOCX را به بریل تبدیل کند.

این نرم افزار در حال حاضر 32 زبان را به بریل تبدیل می کند و این زبان ها رو به گسترش است. علاوه بر این این نرم افزار تنظیمات خاصی برای تبدیل فورمولهای ریاضی به بریل دارد.

نرم افزار فوق، قابلیت تبدیل متون دوزبانه به بریل را نیز دارد و ضمناً می تواند فایل هایی را که هر زبان را به بریل تبدیل می کنند ویرایش کند تا میزان غلط های احتمالی در هنگام تبدیل متون به بریل کاهش یابد.

این نرم افزار تمام مدل های چاپگر را که شرکت ایندکس بریل تولید کرده پشتیبانی می کند. در حال حاضر این آخرین نسخه ی این نرم افزار نسخه ی 5 می باشد که بر روی ویندوز XP و Vista قابل نصب است.

شرکت چاپگرهای زیر را تولید کرده:

Basic D-Basic S:

این دو چاپگر از کوچکترین و ارزانترین چاپگرهای بریل هستند که مدل D فقط قادر است بر روی یک طرف کاغذ چاپ کند ولی مدل S از هر دو روی کاغذ استفاده می کند.

Everest:

این چاپگر سرعت بیشتری نسبت به مدل های بالا دارد و می تواند در هر دو طرف کاغذ چاپ کند.

4X4 PRO:

این مدل سرعت بالایی دارد و برای کارهای عمده مثلاً چاپ کتب و مجلات به کار می رود.

4Waves PRO:

این چاپگر از امکانات بالایی برخوردار است و می تواند به طور همزمان از چند بخش برای چاپ استفاده کند. در نتیجه، از کار افتادن یکی از بخشهای چاپگر تا زمانی که دست کم یکی از بخشها در حال چاپ باشد، مانع توقف عمل چاپ نمی شود و بخش از کار افتاده را می توان در زمان انجام عمل چاپ تعمیر کرد و به سیستم باز گرداند.

Enabling Technologies:

http://www.brailler.com/

این شرکت آمریکایی در فلوریدا قرار دارد و در سال 1986 تأسیس شده است.

چاپگرهای این شرکت نیز در انواع مختلف و برای چاپ در یک رو یا هر دو روی صفحه طراحی شده اند.

مدلهای زیر برای چاپ در یک روی صفحه ساخته شده است:

Romeo 25, Romeo Pro 50 و Romeo Classic

ولی مدلهای زیر برای چاپ در هر دو طرف کاغذ طراحی شده است.

ET, all, Juliets, BookMaker, Braille Express, Marathon و BraillePlace.

ViewPlus:

http://www.viewplus.com/

این شرکت چاپگرهای خود را همراه با نرم افزار تایگر (Tiger) ارائه می دهد که به عنوان درایور چاپگر و مبدل فایل های مختلف به خط بریل محسوب می شود.

از دیگر مدل های چاپگر این شرکت می توان مدل های زیر را نام برد:

Tiger Elite 200: 221201, Tiger Elite 150: 161201, Tiger Premier 100: 101201 و Tiger Premier 80: 081201

Duxbury Systems:

http://www.duxburysystems.com/

این شرکت تولید کننده ی نرم افزار Duxbury Braille Translator) DBT) است.

آخرین نسخه ی این نرم افزار 10.4 است که در ماه ژون 2009 ارائه شد.

شاید سه ویژگی مهم این نرم افزار را به توان این چنین نام برد:

پشتیبانی از خط موسیقی بریل یا نت نویسی، نصب بر روی ویندوز 98 به بعد و پشتیبانی از بسیاری از زبانهای دنیا.

درشتنما یا بزرگنمایی متن (Screen Magnifier)

درشتنما یا بزرگنمای متن چیست؟

این گروه، شامل آن دسته از نرم افزارها می باشد که قادر است متن نمایش داده شده بر روی صفحه ی نمایش را برای کاربر بزرگ کند. این نرم افزارها قادرند متون را تا 16 برابر بزرگتر کنند.

علاوه بر این، این نرم افزارها کارهای دیگری نیز انجام می دهند.

مثلاً با تغییر دادن شکل کرسر ماوس و یا وارونه کردن رنگ متن و نمایش آن به شکل سیاه و سفید، کاربران کم بینا را برای تشخیص بهتر متون یاری می دهند.

این نرم افزارها برای کسانی که بر اثر کهولت سن دچار کم بینایی شده اند و یا کسانی که دچار ضعف دید هستند مناسب اند.

برخی از این نرم افزارها حتی قادرند آن بخش از متن را که کاربر روی مانیتور مشخص کرده برای او بخوانند.

با توجه به اینکه این نرم افزارها در اثر بزرگنمایی متن به حجم بیشتری از فضای صفحه ی نمایشگر نیاز دارند، عموماً آن بخش از متن را بزرگ می کنند که کرسر روی آن قرار دارد.

برخی از سیستم عامل ها در خود دارای چنین نرم افزارهایی هستند. مثلاً، سیستم عامل ویندوز از ویندوز 98 به بعد دارای چنین نرم افزارهایی می باشد که تنظیم های مربوط به آن در

Start/Programs/Accessories/Accessibility/Magnifier
موجود است.

علاوه بر ویندوز، سیستم عامل لینوکس و مکنتاش نیز دارای چنین نرم افزارهایی می باشند.

در بسیاری از نسخه های لینوکس، نرم افزاری تحت نام Compiz-Fusion این وظیفه را انجام می دهد.

اما به جز موارد فوق، نرم افزارهای دیگری نیز که بسیار حرفه ای بوده و جدا از سیستم عامل طراحی شده نیز موجود است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم:

Lunar:

این نرم افزار ساخت شرکت دلفین است. این شرکت در نسخه ی Lunar+ قابلیت خواندن متن را هم به نرم افزار اضافه کرده است.

در حوزه ی صفحه خوان ها و نرم افزارهای بزرگنما این شرکت نرم افزار Supernova را تولید کرده که ترکیب کامل یک نرم افزار بزرگنمای متن و متن خوان یا صفحه خوان است. در واقع این نرم افزار تمام قابلیت های Lunar+ و Hal که یک صفحه خوان می باشد را دارا می باشد.

شرکت دلفین (Dolphin Computer Access) در سال 1986 در بریتانیا تأسیس شد و اکنون دارای نمایندگی هایی در سوئد و آمریکا نیز می باشد.

Magic:

شاید یکی از بهترین و پرطرفدارترین نرم افزارهای بزرگنمای متن در دنیا باشد که ساخت شرکت Freedom Scientific می باشد.

این نرم افزار برای ویندوز XP تا 7 طراحی شده و در آخرین نسخه ی خود قابلیت خواندن متون را نیز داراست. این نرم افزار متن تا 36 برابر را دارد و با تنظیم درجه ی شفافیت متن و شکل اشاره گر ماوس و بسیاری از قابلیتهای دیگر، نرم افزاری ایده آل برای کاربران کمبینا در سراسر دنیا می باشد.

Zoom Text:

http://www.aisquared.com/

این نرم افزار ساخت شرکت AI Squared می باشد و نسخه ای از آن نیز به عنوان نسخه ی قابل حمل ساخته شده است.

این نسخه ی ویژه روی یک USB Drive قابل نصب است تا کاربر در هر جا که لازم است، از قابلیت های آن استفاده کند.

از نکات جالب این نرم افزار، قابلیت اتصال همزمان به دو مانیتور است که بدین ترتیب کاربر می تواند بخش بیشتری از صفحه ی نمایش را در آن واحد بزرگ کند.

نابینایان و فنآوری OCR

پس از بحث نسبتاً مفصلی که در مورد TTS داشتیم، اکنون نوبت آن است که به بحث پیرامون یکی دیگر از جنبه های تکنولوژی که به کمک نابینایان آمده است بپردازیم.

این مورد، Optical Character Recognition) OCR) نام دارد.
در توضیح باید گفت که این نرم افزار قابلیت اسکن متون چاپی و تبدیل آنها به متن را فراهم می کند.

بدین ترتیب، فرد نابینا می تواند با اسکن کردن کتب، مجلات، فرمهای مختلف و غیره آنها را به متن تبدیل کرده و مستقلاً به مطالعه ی آنها بپردازد.

با توجه به اینکه این نرم افزارها کاربرد زیادی نیز برای افراد بینا دارد، شرکتهای گوناگونی به تولید آن پرداخته اند.

در واقع افراد بینا نیز با تبدیل متون کتب و پرونده های اداری و عدم تایپ متون با دست، می توانند به نحو شایانی در وقت و انرژی خود صرفه جویی نمایند.

اهمیت این نرم افزار برای افراد نابینا آنجا روشن می شود که توجه داشته باشیم که با اسکن کتب و تبدیل آنها به متن، می توان تعداد بسیاری از کتب را بر روی یک CD یا DVD ذخیره کرد.

بسیاری از نابینایان نیز این کتب الکترونیک را روی کتابخوان ها Book Readers ذخیره نموده و به مطالعه ی آنها می پردازند.

این فنآوری، تا حد زیادی افراد نابینا را از ضبط کتب بر روی نوار کاست وCD بی نیاز می کند.

در عین حال اگر به حجم بالای فایلهای صوتی و امکانات گران قیمتی که برای تولید این فایلها با کیفیت بالا مورد نیاز است توجه داشته باشیم، ارزش نرم افزارهای OCR برای افراد نابینا دو چندان می شود.

در اینجا به بررسی برخی از اینگونه نرم افزارها می پردازیم:

OmniPage:

این نرم افزار که یکی از بهترین نرم افزارهای OCR در جهان است، توسط شرکت

Nuance   تولید شده است.
آخرین نسخه ی این نرم افزار در زمان حال نسخه ی 17 می باشد.

این نسخه قابلیت تبدیل مستقیم متن اسکن شده به فایلهای رایج مانند PDF, HTML, RTF, DOC, TXT و حتی فرمت خاص Word 2007 یعنی DOCX را دارد. علاوه بر این، این نرم افزار می تواند متن اسکن شده را با TTS هایی که در خود نرم افزار OmniPage تعبیه شده برای کاربر به خواند.

یکی از مزایای این نرم افزار، وفاداری متن اسکن شده در شکل ظاهر و قالب متن Text Format و فونت به برگه هایی است که اسکن می شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر به آدرس

http://www.nuance.com/imaging/products/omnipage.asp
مراجعه فرمایید.

ABBYY FineReader:

این نرم افزار نیز دارای مشخصاتی شبیه OmniPage می باشد ولی قابلیت خواندن متون با TTS را ندارد و حتماً باید از نرم افزار دیگری مثلاً JAWS بعنوان یک صفحه خوان برای خواندن متون اسکن شده توسط این نرم افزار استفاده کرد.

ولی مزیت این نرم افزار نسبت به OmniPage قابل دسترس بودن آن برای کاربران نابینا می باشد و کار با آن نسبت به OmniPage ساده تر است.

این نرم افزار قابلیت اسکن متون به بیش از 180 زبان را دارد و برای برخی از این زبانها دارای فرهنگ لغت (Dictionary) می باشد که ضریب خطا در تشخیص متون توسط نرم افزار را کاهش می دهد.

هر دو نرم افزار فوق، در نسخه هایی برای Windows و Macintosh تولید شده اند.

برای کسب اطعالات بیشتر به آدرس

زیر

سر بزنید.

Readiris:

شاید منحصر به فردترین ویژگی این نرم افزار قابلیت اسکن کردن متونی است که به زبانهای عربی و فارسی می باشد.
با این حال، دقت این نرم افزار و بطور کلی تمام نرم افزارهایی که متون فارسی را اسکن می کنند، در حال حاضر چندان مطلوب نیست که این امر، به دلیل شکل خاص حروف و نقطه دار بودن حروف در زبان فارسی و استفاده از فونت های مختلف می باشد.

این نرم افزار OCR، در آخرین نسخه ی خود (Version 12) می تواند متون مختلف را در 120 زبان تشخیص دهد.
سازندگان این نرم افزار برای تنوع بخشیدن به آن، نسخه های مختلفی را از آن ارائه کرده اند. مثلاً، نسخه ای که قابلیت اسکن متون به زبان های آسیای شرقی را دارد و یا نسخه ای که متون را در زبان های خاورمیانه اسکن می کند.

نسخه ای از این نرم افزار برای کار روی سیستم عامل Macintosh نیز عرضه شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر به این آدرس مراجعه فرمایید:

وب سایت نرم افزار Readiris

اما کار با این نرم افزارها و دشواری هایی که در جهت میزان دقت این نرم افزارها ممکن است برای افراد نابینا مشکل ساز شود، برخی از شرکتها را به فکر ابتکار دیگری انداخته است.

این شرکتها با استفاده از OCR های رایج کوشیده اند نرم افزارهایی را طراحی کنند که کنترل OCR توسط فرد نابینا را بسیار بیشتر کند.

بدین منظور، نرم افزارهایی طراحی شده که در هنگام اسکن کردن کتب و دیگر اسناد، میزان پیشرفت کار، جهت قرار گرفتن متون کاغذهای روی اسکنر، به روز خطاها، و بسیاری از موارد دیگر را برای کاربر نابینا بیان می کند و حتی پس از انجام اسکن و ویرایش های لازم می تواند متن را به طور مستقیم و بدون نیاز به نرم افزارهای دیگر به فایل های صوتی (Audio) تبدیل کند.

در حال حاضر، 2 نمونه ی مشهور از اینگونه نرم افزارها موجود است:

Kurzweil:

این نرم افزار علاوه بر موارد فوق، قابلیت ارسال فکس، دسترسی به کتابخانه های الکترونیک، دسترسی به دایرة المعارف های گوناگون، چندین فرهنگ لغت دو زبانه (Bilingual Dictionaries) و غیره را دارا می باشد.

در حال حاضر این نرم افزار از دو OCR یعنی OmniPage و Fine Reader در آخرین نسخه ی خود یعنی Kurzweil1000 Version 12 استفاده می کند.

نسخه ای از این نرم افزار برای سیستم عامل Macintosh نیز ارائه شده است.

این نرم افزار در نسخه های 1000 و 3000 تولید شده و نسخه ی ویژه ی Macintosh از نوع Kurzweil3000 می باشد.

برای دانلود نسخه ی آزمایشی و اطلاعات بیشتر به آدرس زیر سر بزنید:

Kurzweil Educational Systems

نمونه ی دیگر این نرم افزارها Open Book نام دارد که توسط شرکت Freedom Scientific تولید شده است.

این نرم افزار که فقط بر روی Windows نصب می شود، در بسیاری از قابلیتها شبیه Kurzweil است و علاوه بر این کاربران کمبینا را نیز فراموش نکرده است.

این نرم افزار امکان دسترسی کاربران به کتابخانه های الکترونیک
 Bookshare.org
 Baen Free Library
 و Project Gutenberg را فراهم می کند و امکان استفاده از اسکنر به عنوان دستگاه فتوکوپی و چاپ آن توسط چاپگر را به کاربر نابینا می دهد.

ضمناً هر دو نرم افزار فوق، امکان چاپ بریل متون اسکن شده را با استفاده ازچاپگرهای بریل را دارند. در مورد چاپگرهای بریل در مقاله ی جداگانه ای توضیحات لازم داده خواهد شد.

برای اطلاعات بیشتر به وب سایت زیر مراجعه فرمایید:

وب سایت شرکت فریدم ساینتیفیک

آخرین نرم افزار OCR که در اینجا در مورد آن خواهیم گفت، KNFB Reader نام دارد.

این نرم افزار برای نصب بر روی گوشیهای موبایل که دارای سیستم عامل Symbian60 Version 9XX باشند و دوربین آنها دست کم 5 مگا پیکسل باشد طراحی شده است.

در حال حاضر این نرم افزار بر روی گوشیهای Nokia 6220, Nokia N82 و Nokia N86 نصب می شود.

این نرم افزار از لنز دوربین گوشی به عنوان اسکنر استفاده می کند و پس از تشخیص متن اسکن شده قابلیت خواندن متن با استفاده از TTS و ذخیره سازی متن در فرمت های مختلف را دارد.

نکته ی جالب این نرم افزار این است که کاربر را راهنمایی می کند تا گوشی را در بهترین فاصله از کاغذ نگه دارد و میزان متنی را که در زمان اسکن جا افتاده است به او اطلاع می دهد.

سیستم عاملهای دیگر و نابینایان

همانطور که می دانید، در کنار Windows که در میان سیستم عاملها (Operating Systems) بیشترین سهم از بازار را به خود اختصاص داده، سیستم عاملهای دیگری نیز وجود دارد که بر روی کامپیوتر شخصی
 (PC  (Personal Computer, موبایل و یا کامپیوترهای شرکت Apple و غیره نصب می شود.

اینگونه سیستم عاملها نیز امروزه برای افراد نابینا قابل دسترس شده است.

در اینجا قصد ما این است که به طور خلاصه پیرامون آنها نیز به بحث بپردازیم.

یک سیستم عامل که به خصوص در دهه ی اخیر سعی در رغابت با Windows را داشته، Linux نام دارد.

این سیستم عامل، یک سیستم Open Source اسد که در نتیجه نسخه های مختلفی از آن ارائه شده است.

برخی از این نسخه ها در درون سیستم عامل دارای صفحه خوان هستند و نیازی به خرید و نصب نرم افزاری جداگانه وجود ندارد.

نسخه ی Orhlux این سیستم عامل دارای صفحه خوان Emacspeak است که اکنون قادر به خواندن متون به زبان های انگلیسی، آلمانی، فرانسه، پرتغالی، اسپانیایی و روسی می باشد.

نکته ی جالب این سیستم عامل، امکان بهره گیری از آن بدون نیاز به نصب بر روی هارد دیسک است.

در واقع این نرم افزار بر روی  (RAM  (Random Access Memory  بارگذاری و اجرا می شود. این سیستم عامل بسیاری از قطعات سخت افزاری را به طور خودکار می شناسد و نیازی به نصب Driver های متعدد وجود ندارد.

یک نسخه ی دیگر از سیستم عامل Linux, Ubuntu نام دارد که از نرم افزار Orca به عنوان صفحه خوان استفاده می کند و دارای قابلیت بزرگنمایی متن نیز می باشد.

سیستم عامل Macintosh نیز که برای کامپیوترهای Apple طراحی شده دارای یک صفحه خوان در خود سیستم عامل است که Voice Over نام دارد.

در سالهای اخیر، تلاش گسترده ای برای قابل دسترس کردن سیستم عامل های جدید که به ویژه بر روی گوشی های  موبایل  نصب می شود صورت گرفته است.

در این میان، بیشترین تلاش بر روی سیستم های عامل Symbian 60, Symbian 80 و Windows Mobile انجام شده است.

شرکت Nuance با عرضه ی نرم افزار Talks گوشی های موبایل را که دارای سیستم عامل Symbian 60 و Symbian 80 هستند را برای افراد نابینا قابل دسترس کرده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر و دانلود این نرم افزار و آگاهی از گوشی هایی که این نرم افزار بر روی آنها قابل نصب است،   به آدرس http://www.nuance.com/talks/downloads.asp

مراجعه فرمایید.

این شرکت علاوه بر این نرم افزار، نرم افزار Zooms را هم تولید کرده که برای بزرگنمایی متون بر روی گوشی موبایل به کار می رود.

نسخه ی کاملی از هر دو نرم افزار که توسط این شرکت تحت عنوان Nuance Talks And Zooms تولید شده برای تمام افراد دارای اختلالات بینایی می تواند مفید واقع شود.

شرکت Code Factory نیز نرم افزار مشابهی تحت نام Mobile Speak تولید کرده که بر روی Symbian 60 قابل نصب است و همچنین نرم افزار Mobile Magnifier نیز ساخت این شرکت است که برای بزرگنمایی متن روی گوشی موبایل به کار می رود.

البته محصولات این شرکت چندان در ایران شناخته شده نیست و افراد نابینا از محصولات شرکت Nuance استفاده می کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد Mobile Speak و Mobile Magnifier

به وب سایت

شرکت Code Factory

مراجعه کنید.